Veel lezers van Damespraatjes zijn geïnteresseerd in het uitzoeken van hun voorvaderen. Er is vaak het een en ander genoteerd, en in familiebezoeken komt er ook het een en ander ter sprake, maar er zijn lacunes en er is weinig systematiek. We maakten een praatje met Christian van der Ven van het Brabants Historisch Informatiecentrum over stamboomonderzoek (www.bhic.nl ).
Wat zijn de eerste stappen die men kan nemen in een stamboomonderzoek?
Het opschrijven van alle namen en feiten die je familie zich nog weet te herinneren, is een goed begin. Op dat begin kun je vervolgens weer voortborduren met informatie die je haalt uit trouwboekjes en van bidprentjes. Meestal liggen die nog wel ergens in een la of op zolder in een doos. Met deze aanknopingspunten in de hand kan het echte onderzoek naar je voorouders beginnen. En dat onderzoek begint op internet. Voor Brabant ga je natuurlijk naar www.bhic.nl waar al heel veel personen zijn terug te vinden in onze database. Het is vanaf nu ook belangrijk dat je de gegevens allemaal overzichtelijk bijhoudt. Je verzamelt namelijk al snel een heleboel namen, plaatsen, data enzovoort. Voor je het weet, zie je door alle bomen het stamboombos niet meer.
Als men eenmaal die eerste stappen heeft gezet; men heeft de eerste vier generaties mooi in beeld, en men wil verder, waar moet men dan attent op zijn?
Via internet kom je al een heel eind hoor, maar voor de originele bronnen moet je meestal toch nog langs het archief. In de geboorteaktes, militiebewijzen, testamenten en andere originele archiefstukken vind je wéér meer handvatten om je stamboom verder in te vullen en om nóg verder terug te gaan in de tijd. Bovendien kun je met al je vragen en voor tips bij de archiefmedewerkers aankloppen. Je zult ook merken dat hoe langer hoe meer het zorgvuldig bijhouden van al je gevonden gegevens belangrijk is. Van internet zijn hele goede computerprogramma’s te downloaden om je daarbij helpen. Veel van die software is gewoon gratis en heel makkelijk te gebruiken.
Het mooiste is natuurlijk het verhaal. Alleen namen en data van geboorte en overlijden is wat karig. En nog mooier is het lokale en het regionale verhaal. Heeft het BHIC een mooi kort verhaal dat stamboomonderzoek en lokale geschiedenis combineert? Hoe kan men dit op internet vinden?
Archieven puilen inderdaad uit van de mooie verhalen, verstopt in archiefstukken zoals brieven en dagboeken. Maar niet alleen in archiefstukken zitten verhalen. Vooral persoonlijke herinneringen zijn belangrijk voor de familiegeschiedenis. Daarom proberen we via onze website mensen te stimuleren om hun verhaal te vertellen, zoals over de bende van Oss. Zo kun je met onze website de lokale geschiedenis ontdekken én verhalen lezen over vroeger. Lees bijvoorbeeld hoe de toen 10-jarige Elly Schouten-van de Mosselaar in 1953 de watersnoodramp beleefde of hoe Leo Wagemans jeugdherinneringen ophaalt aan de hand van de molen van zijn opa.
Het schijnt zo te zijn dat als er een boef in de familie heeft gezeten, dit het stamboekonderzoek makkelijker maakt. Heb je een voorbeeld hiervan?
Van criminelen werd vroeger veel meer vastgelegd dan bijvoorbeeld van een arbeider of een boer. Voor de boeven van toen was dat niet zo leuk, maar voor de stamboomonderzoeker van nu is dat een ware goudmijn aan persoonsgegevens. Op onze website zijn indexen op strafzaken te doorzoeken. Een leuk voorbeeld is het geheim register van ontslagen gevangenen, dat op het BHIC wordt bewaard. Van alle vrijgelaten criminelen werd een pasfoto gemaakt en werden gegevens over het uiterlijk en hun gedrag vastgelegd. Die informatie werd als een soort nieuwsbrief naar alle delen van het land gestuurd, zodat mensen nog een beetje in de gaten konden worden gehouden. Zo weten we bijvoorbeeld dat een zekere Paulus Bosma uit Arnhem diverse keren voor diefstal werd veroordeeld. Zijn gedrag in de gevangenis, waar hij verver was en zakken plakte, was goed, maar hij werd wel als sluw omschreven. Ook weten we dat hij 1.73 meter lang was, blauwe ogen had en een gezonde kleur. Kijk, dát kleurt je stamboom lekker in!
Kunnen mensen in het BHIC ook hun voorvaderen in heel Nederland achterhalen?
Het BHIC is hét centrum voor stamboomonderzoek in Brabant. In andere provincies hebben ze soortgelijke archieven. Maar via internet is gelukkig al heel veel informatie op te sporen, steeds meer ook scans van de originele documenten. Met Genlias kun je naar personen in heel Nederland zoeken en via Archiefnet kom je bij alle websites van lokale en regionale archieven in Nederland uit.
Walter van Teeffelen
www.avantiproductions.nl
Foto door Andrea Piacquadio via Pexels
