Annekes moeder is de laatste jaren steeds slechter ter been. Nu haar vader er al niet meer is, en haar zusje ver weg woont, doet haar moeder steeds vaker een beroep op Anneke. Anneke merkt dat ze daarbij veel weerstand voelt en er helemaal geen zin in heeft om op te moeten draven. Maar vriendinnen van haar zeggen dan: ‘Joh, wees blij dat je moeder nog leeft en dat je iets voor haar kan doen’. Toch ervaart zij dat zelf heel anders.
Vroeg zelfstandig
Als we samen in gesprek gaan en kijken naar hoe het vroeger was bij Anneke thuis, valt al meteen op dat ze daar niet echt de ruimte heeft gehad om kind te zijn. Vader werkte vaak lange dagen in een verantwoordelijke baan. Moeder had veel zorg voor haar invalide zus en omdat Anneke zo zelfstandig was, werd er eigenlijk niet erg op haar gelet. Anneke was in de ogen van haar moeder een zondagskind wie het altijd voor de wind ging. Bovendien werd Anneke als oudste veel ingezet om haar jongere zusje op sleeptouw te nemen. De vrijheid en verantwoordelijkheid die daarbij hoorden, nam ze zonder morren en waren op een bepaalde manier ook wel voordelig voor haar.
Ontwikkelingsfasen van dochters
Wat ik zelf heb geleerd als dochter is dat dochters ten opzichte van hun moeder een aantal ontwikkelingsfasen doormaken in de loop van hun leven. Je start eerst in de Kind-fase waar je vooral doet en leeft volgens de waarden en normen van wat je hebt meegekregen. Dan kom je op een gegeven moment in de Individuatie-Separatiefase waar je je eigen identiteit gaat ontwikkelen. Het kan zijn dat je je moet afzetten tegen je moeder om autonoom te kunnen worden.
Uiteindelijk rollen omgedraaid
Als je eenmaal voldoende je eigenheid hebt kunnen ontplooien, is er een derde fase waarin je weer in verbinding kunt komen met je moeder en daarmee een volgende stap in je volwassenheid kunt nemen. Dit kan resulteren in een meer gelijkwaardige relatie met je moeder en een nieuwe basis van waaruit er wederzijdse groei en wederkerige afhankelijkheid is. Vervolgens is er een vierde fase waarin de rollen omgedraaid zijn en jij als dochter voor je moeder gaat zorgen.
Zorg kan zwaar voelen
Als je te jong zelfstandig hebt moeten zijn om wat voor redenen dan ook en je dus niet echt kind hebt kunnen voelen, kan het je zwaar vallen om die vierde fase zorg aan je moeder te geven. De derde fase alsnog doormaken en met je moeder bespreken hoe het voor je was, kan je bevrijden van die last.
Ervaren gemis
Met Anneke doe ik een oefening waar ze langs de ontwikkelingsfasen loopt. Daarbij voelt ze in die vierde fase veel verzet en verdriet omdat zij het zo heeft gemist om alleen maar kind te hoeven zijn en verzorgd te worden. We bespreken hoe ze daar alsnog ruimte aan kan geven. Ze overweegt zelfs om het er met haar moeder over te hebben. Maar dat voelt ook wel erg spannend. Daarover zullen we nog met elkaar spreken hoe ze dat goed kan voorbereiden.
Is dit voor jou herkenbaar? Als je wilt kun je over dit thema en de moeder-dochterrelatie meer lezen in de boeken ‘Van je moeder moet je het hebben, van je dochter kun je het krijgen’ en de Ins & Outs van het Moeder-Dochtergesprek die Mayke Smit samen met haar moeder Alice Altink schreef.
Mayke Smit is een ervaren trainer en coach die mensen begeleidt in hun professionele leven en/of relaties. Over de emotionele verwerking die komt kijken bij scheiding heeft zij de roman Los geschreven. In ‘Los’ lees je hoe Floor zichzelf na haar scheiding weer terugvindt in de training ‘Je leven na een echtscheiding’. Een herkenbaar en inspirerend verhaal over relaties. Over de zoektocht op Ibiza naar het effect van de intieme band met haar moeder op haar eigen leven, relaties en seksualiteit, schreef Mayke samen met haar moeder Alice Altink ‘‘Van je moeder moet je het hebben, van je dochter kun je het krijgen’ . Een waargebeurd avontuur dat zich laat lezen als een roman en dat de moeder-dochterrelatie beschrijft vanuit het perspectief van zowel de dochter als de moeder. ‘Ins & Outs van het Moeder-Dochtergesprek’ verscheen aansluitend met theoretische achtergronden, oefeningen en tips voor andere moeders en dochters die hun relatie willen verrijken.
