fb

Lisanne leest Als je het licht niet kunt zien

Hoe verwarrend en toch ook opwindend moet het voelen voor een jonge Duitse puber aan het begin van de tweede Wereldoorlog als je wordt gerekruteerd voor de Duitse Wehrmacht?

Hoe ziet de innerlijke wereld er uit van een jong Frans meisje dat op haar zevende blind wordt en later de oorlogsjaren, weg van haar vertrouwde Parijse wijk, doorbrengt in het Bretonse Saint-Malo?

En hoe komen deze twee levens uiteindelijk bij elkaar? Deze vragen stel ik mij als ik achterflap lees.

In het boek ‘Als je het licht niet kunt zien’ van Anthony Doerr worden de twee uiteenlopende werelden  van de twee jonge mensen, de Duitse Werner Pfennig en de Franse Marie-Laure LeBlanc  op indringende wijze verteld en samengebracht. Het is een  boek waarvan  je de inhoud niet al te zeer moet prijsgeven, maar wat je vooral zelf  moet willen lezen.

De schrijver verstaat de kunst om, personages en hun innerlijke strijd, situaties, plaatsen, kunstobjecten, natuurkundige verschijnselen en techniek te beschrijven alsof hij van alle markten thuis is. Het lijkt of hij alle dorpen en steden zelf ooit heeft bezocht, de oorlog zelf heeft meegemaakt en een natuurkundige of technische studie heeft gevolgd. De precieze beschrijving  van objecten of huizen, de werking en onderdelen van een radio, het opvangen van radiosignalen en het duiden van coördinaten, zoals Doerr het weergeeft, getuigt het van een enorme kennis en verdieping. Hij maakt veelvuldig gebruik van beeldspraak en symbolen, hij doet een beroep op onze verbeelding. Zijn taalgebruik is rijk, met afwisselend lange of juist heel korte zinnen, soms herhaling van woorden of kleine zinnen, om de gebeurtenis extra betekenis te geven. Zijn kennis van literatuur o.a. Jules Verne, gebruikt hij om zijn eigen verhaal kracht bij te zetten.

Het verhaal is geschreven vanuit twee hoofdpersonen, Werner en Marie-Laure.

Werner is een wees, wiens vader omgekomen is in een mijn. Hij woont samen met zijn jongere zus Jutte in het kindertehuis van Frau Elena in de gemeente Zollverein,  gesitueerd bij een mijnbouwcomplex.  Met Jutte struint hij zijn omgeving af en de materialen die hij vindt, wekken zijn nieuwsgierigheid op. Hij vindt een oude radio, die hij uit elkaar haalt, repareert en weer aan de praat krijgt. Hij ontwikkelt hiermee een groot technisch inzicht, dat hem later in de oorlogsjaren goed van pas komt. Al op zeer jonge leeftijd gaat hij een opleiding volgen bij het Nationale Politieke Instituut voor Onderwijs   in Schulpforta. Het is een harde leerschool, waar een straf regiem heerst. Door zijn groot technisch inzicht ontsnapt neemt hij een speciale positie in. Maar hij is nog geen achttien, als wordt hij gedwongen dienst te nemen in een speciale eenheid, die op zoek gaat naar illegale radiozenders in oorlogsgebieden.

Als-je-het-licht-niet-kunt-zien-cover

Marie-Laure woont met haar vader in Parijs, als ze op zevenjarige leeftijd blind wordt. Haar vader is hoofd slotenmaker  in het National Natuurhistorisch Museum in de hoofdstad. Ze gaat dagelijks met hem naar het museum en in de avonduren bouwt hij een maquette van de wijk waar ze woont. Marie-Laure is twaalf als ze door de oorlog moet vluchten en terecht komt in St. Malo. Daar trekken ze in het huis van een oudoom Etiënne. Ook hier bouwt haar vader een maquette van het stratenpatroon, zodat ze zich in haar hoofd  een beeld kan vormen van haar omgeving. Ze leert aan de hand van het aantal stappen en de hoeveelheid regenpijpen de weg vinden naar winkels, strand en het huis waar ze woont.  Kort nadat de maquette gereed is, verdwijnt haar vader. Hij is gevangen genomen en naar Duitsland getransporteerd.

Wat de verhaallijn bijzonder maakt is de tijdslijn die steeds verandert. Het begint met een gebeurtenis in augustus 1944, waarbij een meisje en een jonge soldaat betrokken zijn. Dan gaat de schrijver terug in de tijd en verhaalt over de jeugd van Werner en Marie-Laure. Dit schakelen in tijd lijkt op de flashbacks in een film. Het maakt dat je nieuwsgierig  wordt naar het verloop van het verhaal en houdt je als lezer scherp.

Het einde van het boek is verrassend.  Vooral de laatste honderd bladzijdes heb ik verslonden. Ik kon er niet uit loskomen. Dit boek van Anthony Doerr, die overigens de Pulitzerprijs 2015 won met dit boek, verdient wat mij betreft een ereplaats in alle boekenlijsten.

Titel: Als je het licht niet kunt zien
Auteur:  Anthony Doerr
Uitgeverij: The House of Books

Prijs: € 19,99 en als e-book € 9,99

BESTEL DIT BOEK OP BOL.COM

Lisanne Teeuwen (53), moeder van twee volwassen dochters, leerkracht Taalklas op een basisschool, (inval)leerkracht basisonderwijs en daarnaast nog steeds op zoek naar die ene uitdagende, bij haar talenten passende baan. Een veelheid van passies en hobby’s maken dat ze zich geen seconde verveelt. Op sportief gebied: wandelen, fietsen en roeien. Creatief: kleding maken. Cultureel: museumbezoek en kunstgeschiedenis. Ontspanning: veel lezen, schrijven, muziek en puzzelen. Een boogschutter ten voeten uit.

 

Reageer ook