Anneke: “Sinds mijn kinderen uit huis zijn, weet ik niet meer wie ik zelf ben”

Anneke (54) zit in haar woonkamer met een kop thee in haar handen. Ze kijkt naar de lege stoelen aan de eettafel. “Het is zo stil hier,” zegt ze zacht. “Vroeger was het altijd een komen en gaan van kinderen, vriendjes, sporttassen en gelach. Nu hoor ik alleen nog de klok tikken. Sinds mijn kinderen uit huis zijn, weet ik niet meer wie ik zelf ben.” Ze glimlacht weemoedig. “Ik ben altijd een moeder geweest. Vanaf mijn 23ste draaide alles om de kinderen. Ik regelde hun school, hobby’s, verjaardagen, doktersafspraken. Mijn agenda wás hun agenda. Ik vond dat niet erg; ik deed het met liefde. Maar nu ze alle drie uitgevlogen zijn, voelt het alsof mijn rol is weggevallen. Alsof ik de hoofdrol in een toneelstuk speelde dat ineens is gestopt.”

Het lege nest

Anneke’s oudste zoon ging drie jaar geleden studeren in Utrecht. Een jaar later verhuisde haar dochter naar Amsterdam en vorig jaar vertrok haar jongste voor een opleiding naar Groningen. “Het gebeurde stap voor stap, maar toch kwam het als een schok. Elke keer als er weer een kamer leeg kwam, voelde het huis groter en leger. Eerst dacht ik: ach, het is ook wel lekker rustig. Maar na een paar weken sloeg de stilte in als een bom.” Ze vertelt hoe haar dagen tegenwoordig verlopen. “Ik sta op, ontbijt alleen, werk een paar uur in de administratie van het bedrijf van mijn man en ga dan boodschappen doen. Maar er is geen haast meer, geen reden om op tijd thuis te zijn, geen sportclub waar ik naartoe moet rijden. De structuur is weg. En zonder die structuur ben ik mezelf kwijtgeraakt.”

Identiteit als moeder

Volgens Anneke heeft ze zichzelf jarenlang gedefinieerd als moeder. “Als mensen vroegen: ‘Vertel eens wat over jezelf,’ begon ik altijd met: ik ben moeder van drie kinderen. Het was wie ik was. Nu voelt het alsof die identiteit is weggevallen, ook al weet ik rationeel dat ik nog steeds hun moeder ben.” Ze lacht even wrang. “Het is gek: ik heb altijd geroepen dat ik tijd voor mezelf wilde. ‘Als de kinderen groot zijn, ga ik reizen, ga ik schilderen, ga ik eindelijk weer sporten.’ Maar nu het moment er is, voel ik me verlamd. Ik weet niet eens meer wat ik leuk vind.”

De buitenwereld begrijpt het niet altijd

Anneke merkt dat haar omgeving haar gevoelens niet altijd begrijpt. “Mensen zeggen vaak: ‘Geniet ervan, je hebt je handen vrij!’ of ‘Nu begint je tweede jeugd!’ Maar zo voelt het niet. Ik voel me eerder verloren dan vrij. Alsof iemand de grond onder mijn voeten heeft weggehaald.” Ze vertelt dat ze zich soms schaamt voor haar gevoelens. “Je hoort blij te zijn dat je kinderen hun eigen leven hebben. En dat ben ik ook, ik ben trots op ze. Maar tegelijkertijd mis ik ze. Dat mag je blijkbaar niet hardop zeggen, want dan klink je bezitterig of ouderwets.”

De zoektocht naar een nieuw zelf

Anneke probeert langzaam haar eigen leven opnieuw vorm te geven. “Ik ben begonnen met wandelen in de ochtend. Gewoon een uur de natuur in, zonder doel. Dat helpt om mijn hoofd leeg te maken. Ik heb me ook aangemeld voor een cursus fotografie, iets wat ik vroeger altijd leuk vond maar nooit tijd voor had.” Toch blijft het moeilijk. “Soms denk ik: dit gaat nooit meer over. Ik voel me een beetje zoals toen ik jong was en niet wist welke kant ik op wilde met mijn leven. Alleen toen had ik de tijd aan mijn kant. Nu voelt het alsof ik achterloop.”

De rol van haar partner

Anneke’s man werkt fulltime en is vaak onderweg. “Hij vindt het heerlijk dat het rustig is in huis. Hij zegt: ‘We hebben dit samen goed gedaan, de kinderen staan op eigen benen.’ En dat is ook zo. Maar hij begrijpt niet dat ik het zo moeilijk vind. Hij heeft zijn werk, zijn collega’s, zijn netwerk. Ik had mijn kinderen.” Ze probeert haar gevoelens met hem te delen. “Hij luistert wel, maar hij weet niet goed wat hij moet zeggen. Soms voelt het alsof we twee totaal verschillende levens leiden. Hij gaat gewoon door, terwijl ik vastzit.”

Hoop op verandering

Ondanks haar worsteling blijft Anneke hoopvol. “Ik weet dat dit een fase is. Dat zeggen mensen die het ook hebben meegemaakt. Ik moet mezelf opnieuw uitvinden. Dat klinkt groot, maar misschien zit het juist in kleine dingen: een hobby, een vriendschap, vrijwilligerswerk.” Ze heeft ook geleerd om de band met haar kinderen anders te zien. “We bellen regelmatig, ze komen af en toe langs. Het is niet meer zoals vroeger, maar dat hoeft ook niet. Ik wil niet de moeder zijn die hun leven blijft controleren. Ik wil de moeder zijn bij wie ze graag terugkomen.”

Een nieuwe balans vinden

Aan het eind van het gesprek staart Anneke even naar de foto’s op het dressoir: drie lachende gezichten, jong en vol plannen. “Ik ben trots op ze,” zegt ze zacht. “En ik weet dat het goed met hen gaat. Nu moet ik leren dat het ook goed met míj kan gaan, zonder dat zij hier elke dag zijn.”

Afbeelding: Freepik