Jolanda: “De kleinkinderen mogen mij geen ‘oma’ noemen”

Jolanda (63) is dolgelukkig sinds ze oma is geworden. Tenminste, dat dacht ze. Maar haar dochter ziet het anders. “Ze wil niet dat haar kinderen mij ‘oma’ noemen. Ze vindt dat ouderwets. Ik snap het niet en het doet pijn.”

Het geluk van een kleinkind

Toen Jolanda hoorde dat haar dochter zwanger was, kon ze haar geluk niet op. “Ik heb één dochter, Sanne, en ik heb altijd gehoopt dat ze op een dag moeder zou worden. Toen ze me vertelde dat ze in verwachting was, heb ik gehuild van blijdschap. Het idee dat ik oma zou worden, vond ik geweldig.” Vanaf dat moment was Jolanda in de wolken. “Ik begon te fantaseren over hoe het zou zijn: knutselen met mijn kleinkind, samen koekjes bakken, logeerpartijtjes. En natuurlijk: dat lieve stemmetje dat ‘oma’ zegt. Dat leek me het allermooiste.”

Een onverwachte opmerking

Toen Sanne acht maanden zwanger was, deden ze samen boodschappen. “Ik zei iets als: ‘Wat fijn dat ik straks eindelijk oma word.’ Sanne keek me toen serieus aan en zei: ‘Daarover wil ik het nog met je hebben.’ Ik schrok een beetje, want wat kon daar nou mis mee zijn?” Wat Sanne toen zei, had Jolanda niet verwacht. “Ze zei: ‘Ik wil niet dat mijn kinderen jou oma noemen. Dat klinkt zo ouderwets. Jij bent nog jong en modern, dus ik wil liever dat ze je gewoon Jolanda noemen.’” Jolanda moest het even laten bezinken. “Ik lachte wat ongemakkelijk en zei: ‘Eh… oké?’ Maar vanbinnen voelde ik een steek. Oma worden was voor mij iets bijzonders. En nu mocht ik dat woord niet eens horen.”

Het maakt mij oud

Een paar dagen later bracht Jolanda het onderwerp nog eens ter sprake. “Ik vroeg: ‘Waarom wil je dat niet? Wat is er mis met oma?’ Toen zei Sanne: ‘Oma klinkt oud en stoffig. Jij bent dat helemaal niet. Ik wil dat mijn kinderen een hippe oma hebben, geen cliché.’” Jolanda begreep het ergens wel, maar toch knaagde het. “Ik wíl juist oma zijn. Dat is een rol waar ik trots op ben. Het voelt alsof ze me dat afneemt.” Sanne was duidelijk: “Ze zei: ‘Mam, ik wil gewoon dat ze je Jolanda noemen. Of desnoods Jo, maar niet oma. Dat heb ik echt niet met jou.’ En toen was het klaar.”

Het moment van geboorte

Toen het kindje werd geboren, vergat Jolanda alles even. “Ik was alleen maar blij dat alles goed ging. Maar toen ik mijn kleindochter voor het eerst vasthield, dacht ik: nu begint mijn leven als oma. Alleen… zo mocht ik mezelf niet noemen.” Iedere keer als iemand in haar omgeving vroeg: “Hoe is het om oma te zijn?” voelde Jolanda zich schuldig. “Ik zei vaak: ‘Ja, geweldig.’ Maar ik hoorde Sanne in mijn hoofd zeggen: ‘Niet oma.’”

Hoe het nu gaat

Inmiddels is haar kleindochter drie jaar en praat volop. “Ze zegt keurig ‘Jolanda’. En elke keer als ik het hoor, doet het een beetje pijn. Het is lief, hoor, maar ik voel me geen Jolanda voor haar. Ik bén haar oma. Alleen zij weet dat niet.” Jolanda heeft het nog een keer voorzichtig aangekaart. “Ik zei: ‘Sanne, zou het niet leuk zijn als ze me oma Jolanda noemt?’ Maar Sanne zei: ‘Nee mam, ik wil dat gewoon niet.’ Toen heb ik het maar gelaten. Ik wil geen ruzie.”

Jaloezie en schaamte

Wat het extra moeilijk maakt, is dat Jolanda ziet hoe vriendinnen het wél anders doen. “Mijn vriendin Ineke wordt overal ‘oma Ineke’ genoemd en deelt foto’s met #omatrots. Ik ben ook trots, maar ik kan dat niet zeggen. Ik schaam me bijna om het erover te hebben.” Soms voelt Jolanda zelfs jaloezie. “Ik gun het Sanne om dingen op haar manier te doen, maar ik voel me buitengesloten. Alsof ik geen echte oma mag zijn.”

Wat zegt de omgeving?

Jolanda heeft het er met haar man over gehad. “Hij zegt: ‘Het is maar een naam, maak je niet druk.’ Maar voor mij is het meer dan dat. Het is een gevoel, een titel waar ik naar heb uitgekeken. Mijn moeder werd ook oma genoemd. Het hoort bij een familie.” Ook haar zus snapt het niet. “Ze zei: ‘Dat slaat toch nergens op? Oma is een eretitel!’ En dat vind ik ook. Maar hoe leg je dat uit aan een dochter die alles anders wil?”

Moet ik me aanpassen?

Jolanda twijfelt. “Moet ik het gewoon accepteren, omdat het haar kinderen zijn en haar regels? Of mag ik zeggen dat dit mij echt verdriet doet? Ik wil geen conflict, maar ik wil ook niet blijven doen alsof het me niets uitmaakt.” Soms denkt Jolanda zelfs aan de toekomst. “Wat als er straks nog kleinkinderen komen? Wil ik dan dat hele circus weer door? En wat als mijn kleindochter later zelf vraagt waarom ze mij geen oma mag noemen? Wat moet ik dan zeggen?”

Afbeelding: Freepik