Leonie (43) merkt dat ze de laatste maanden slechter slaapt. Niet omdat er iets op haar werk speelt, of omdat ze zich zorgen maakt over haar gezondheid — het is haar dochter Nikkie die haar wakker houdt. “Ze is twaalf, en heeft sinds kort een vriendje. Dat op zich vind ik niet erg, maar hij is vijftien. En dat leeftijdsverschil voelt op deze leeftijd gewoon groot.”
Een ‘onschuldig vriendje’
Toen Nikkie voor het eerst over Maikel vertelde, klonk het allemaal onschuldig. “Ze glunderde helemaal toen ze over hem praatte,” vertelt Leonie. “Ze liet foto’s zien van hem met zijn fatbike en vertelde dat hij grappig was, dat hij haar vaak appte. Ik vond het lief om te zien dat ze zo enthousiast was, maar ergens ging er ook meteen een belletje rinkelen. Vijftien is geen twaalf.” Leonie en haar man besloten het rustig aan te bekijken. “We wilden niet meteen streng of afwijzend reageren. Dat werkt alleen maar averechts bij pubers. Dus we zeiden: nodig hem eens uit, dan kunnen we hem leren kennen.”
Een beleefde, maar zelfverzekerde jongen
Maikel kwam een week later langs. “Hij was beleefd, zei netjes hallo, maar hij had ook iets zelfverzekerds — bijna te volwassen. Hij praatte niet met de verlegenheid die je verwacht bij een vijftienjarige. Hij had het over rondrijden op zijn fatbike, chillen tot laat en vrienden die soms ’s avonds laat nog afspreken.” Nikkie zat ernaast te stralen, maar Leonie voelde een ongemak dat ze moeilijk kon benoemen. “Hij keek me recht aan met zo’n blik van: ik weet precies hoe dit werkt. Niet brutaal, maar net iets te volwassen voor mijn dochter.”
Vrijheid zonder grenzen
Wat Leonie vooral dwarszit, is de vrijheid die Maikel van zijn ouders krijgt. “Hij mag tot middernacht buiten blijven, gaat vaak naar vrienden en is nauwelijks te bereiken. Nikkie mag dat van ons niet, en dat vindt ze natuurlijk oneerlijk. Ze zegt dan: ‘Maar Maikel mag het wel!’ en dan voel ik me meteen de strenge moeder.” Als Maikel bij hen thuis is, probeert Leonie subtiel grenzen te stellen. “Rond tien uur ’s avonds zeg ik altijd: ‘Maikel, het wordt laat, je ouders zullen wel op je wachten.’ Maar hij lacht dat weg en zegt dat ze het niet erg vinden. En dan blijft hij gewoon nog een uur of zelfs twee hangen.” Dat ging een tijdje goed, tot Leonie en haar man besloten dat het klaar was. “We hebben gezegd dat het niet de bedoeling is dat hij tot middernacht blijft. Dat het voor Nikkie ook niet goed is; ze moet gewoon slapen, ze is pas twaalf. Maikel keek nors en zei niets. Nikkie was woedend. Ze vond ons belachelijk en liep boos weg.”
Afstand en onbegrip
Sinds die avond is de sfeer in huis anders. “Nikkie wil niet meer dat Maikel hier komt. Ze spreekt nu alleen nog maar bij hem thuis af, of ergens buiten. Ze zegt dat ze zich schaamt voor ons, dat we hem niet mogen. Dat klopt ook, denk ik, maar ik probeer het niet te laten merken.” Leonie voelt zich machteloos. “Ik heb het gevoel dat hij veel invloed op haar heeft. Ze is altijd een open kind geweest, maar sinds ze met hem omgaat, is ze gesloten. Als ik iets vraag, zegt ze: ‘Mam, je bemoeit je er te veel mee.’ En als ik haar telefoon zie oplichten, draait ze hem om. Dat is nieuw.” Ze maakt zich zorgen, maar wil geen paniek zaaien. “Ik heb niks concreets. Hij doet niet echt iets verkeerds, behalve dan te lang blijven en haar overtuigen van zijn vrijheid. Maar het voelt niet goed. Alsof hij haar in een wereld trekt waar ze nog niet klaar voor is.”
De rol van moeder of ‘de vijand’?
Leonie weet dat pubers grenzen nodig hebben, maar ook dat te veel druk averechts werkt. “Ik wil niet dat ze denkt dat ik haar verbied om met haar te zijn. Dan ga ik haar helemaal kwijtraken. Maar tegelijkertijd wil ik haar beschermen. Ze is twaalf; ze begrijpt nog niet wat het betekent als iemand ouder is en meer ervaring heeft.” Ze overlegt met haar man over wat te doen. “Hij zegt: laat het een beetje los. Maar ik kan dat niet. Ik voel gewoon dat hier iets niet klopt. En dat is het lastige van moeder zijn: je instinct zegt iets, maar je kunt het niet bewijzen.”
Subtiele grenzen
Leonie probeert de band met haar dochter open te houden. “Ik zeg nu tegen haar: ‘Je mag hem zien, maar niet bij ons thuis en niet tot laat.’ Ik probeer met haar te praten over wat ze leuk vindt aan hem, wat ze samen doen. Niet veroordelend, maar nieuwsgierig. Ik wil dat ze blijft praten.” Toch blijft het knagen. “Ik hoop dat ze zelf op een dag inziet dat het verschil in leeftijd en vrijheid groot is. Maar ik ben bang dat ze juist verder in zijn wereld wordt getrokken. En dan kan ik weinig doen, behalve beschikbaar blijven.”
Afbeelding: Freepik
Joris -
Welke ouder van een zoon van 15 vindt structureel tot middernacht bij anderen zijn of op straat rondhangen normaal? Dat lijkt me verre van normaal. Het leeftijdsverschil is (op deze leeftijd) groot. Hij en zij komen duidelijk uit andersoortige situaties; hij wordt vrijgelaten en zij overduidelijk korter (en m.i. terecht). Of het handig is om haar hem wel te laten zien, maar niet bij jullie thuis, is discutabel. Bij hem thuis of op straat heb je juist helemaal geen zicht.