Last van brokjes uit de keel? De kans is groot dat het hier gaat om amandelstenen, ook wel tonsillolieten genoemd. Deze brokjes zitten achterin de keel vast en kunnen flink stinken, soms zonder dat je dit zelf doorhebt.
Dat is vervelend, want je directe omgeving kan dit wel merken tijdens gesprekken. Voorkom ongemakkelijke sociale situaties door de brokjes aan te pakken. Dat doe je door ze te verwijderen, maar ook door de oorzaak van de brokjes aan te pakken.
Wat zijn brokjes in de keel?
Na een hoestbui kan het zijn dat je ogenschijnlijk uit het niets een brokje in keel of achterop je tong voelt. Hoewel vaak wordt gedacht dat het simpelweg etensresten zijn, zijn het meestal brokjes die er al langer zitten.
Achterin de keel bevinden zich de amandelen. Dit zijn kleine kliertjes die betrokken zijn bij het afweersysteem van het lichaam. In deze amandelen bevinden zich kleine groeven, ook wel crypten genoemd. Ziekmakers, zoals bacteriën en virussen, worden opgevangen in deze crypten en onschadelijk gemaakt door afweercellen.
Dat lukt echter niet altijd even goed, waardoor er stinkende brokjes kunnen ontstaan.
Ophoping afval en bacteriën
In de crypten kunnen namelijk allerlei kleine voedsel- en dode celresten gaan ophopen. Dit wordt nauwelijks afgebroken, waardoor bacteriën zich kunnen vestigen in deze resten. De resten vormen een beschermlaagje rond de bacteriën, waardoor het afweersysteem de ziektemakers maar lastig kan aanpakken.
Vaak gaat het hierbij om bacteriën die gedijen in een zuurstofarme omgeving: de zogenaamde anaerobe bacteriën. Deze bacteriën gebruiken omliggende stoffen om zich te vermenigvuldigen en produceren hierbij afvalstoffen die zwavelverbindingen bevatten.
Deze afvalstoffen kunnen flink stinken, waardoor je last krijgt van een slechte adem (halitose). Deze bacteriën kunnen zich ook ophopen op de tong in de vorm van een witte tot gele aanslag of in tandplak. De rode draad is dat ze een slechte geur veroorzaken en kunnen leiden tot mondklachten en ontstekingen.
Brokjes uit keel herkennen
De brokjes uit de keel zijn klein, maar kunnen wel vervelende klachten veroorzaken. In de crypten van de amandelen kunnen ze een druk creëren op omliggend weefsel, die voelbaar is alsof er iets vastzit in de keel. Veel mensen met amandelstenen vergelijken dit met een popcornvelletje dat vastzit in de keel.
De eerste klachten treden soms op voordat men brokjes in de keel is tegengekomen. Klachten die kunnen optreden zijn onder meer:
- Vieze adem
- Vervelend gevoel achterin de keel
- Metaalachtige smaak in de mond
- Moeite met slikken
- Oorpijn
- Soms andere mondklachten
Het laatste symptoom kan volgens de huidige kennis zowel een oorzaak als gevolg zijn van brokjes in de keel. Mensen met andere mondklachten, zoals een witte tong, hebben relatief vaker te maken met stinkende brokjes in de keel.
De brokjes zelf zijn vrij eenvoudig te herkennen. Ze zijn wit tot geel van kleur, zacht en hebben een vrij sterke geur. Er zit geen structuur in, zoals dat het geval is bij recente voedselresten die bijvoorbeeld achter zijn gebleven tussen de tanden.
Klachten brokjes in de keel verhelpen
Heb je last van stinkende brokjes, dan is het goed om dit te behandelen. Hoewel lang niet iedereen te maken krijgt met serieuze klachten, is een slechte adem gebruikelijk en kunnen de klachten bovendien toenemen.
Je kunt met verschillende hulpmiddelen de brokjes verwijderen. Gebruik liever niet een vinger of wattenstaafje. De vinger kan nieuwe bacteriën introduceren, terwijl de nagel de amandelen kan beschadigen of irriteren.
Met een wattenstaafje loop je het risico dat er wat stof loskomt en achterblijft in de keel. Dit kan leiden tot een verergering van de klachten.
Er zijn grofweg drie soorten hulpmiddelen waarmee je zelf de brokjes kunt verwijderen:
- Staafje met lusje of soortgelijk om brokjes los te wippen
- Kleine (water)spuit
- Zuigertje
Een goed voorbeeld van een staafje is de AE Dental Tonsil Stone Removal tool. Aan dit metalen staafje zit een lusje, dat je achter de brokjes kunt leggen. Je kunt vervolgens zonder moeite de brokjes lostrekken.
Kies je voor een spuit, ga dan liever niet voor een elektrisch apparaat, zoals een waterprik. De ervaring leert dat deze straal te krachtig is. Dit kan leiden tot beschadigingen, maar ook kokhalsneigingen tijdens de behandeling. Een goed alternatief is de Monosyringe. Hiermee kun je met de hand de kracht van de straal bepalen.
Gebruik een alcoholvrij mondwater, zoals Oxyfresh, om de omgeving direct te reinigen en achtergebleven bacteriën te bestrijden.
Een voorbeeld van een zuigertje is de Tonsilfresh Cupping Glass. Zet het zuigertje op de amandelcrypten en zuig voorzichtig de brokjes op. Dankzij het afgeronde uiteinde van de Tonsilfresh Cupping Glass loop je niet het risico om de amandelen te beschadigen.
Bron van brokjes bestrijden
Iedereen kan brokjes in de keel krijgen: jong en oud, vrouw en man. Volledig voorkomen is lastig, maar door risicofactoren uit te schakelen verklein je de kans op stinkende witte brokjes aanzienlijk.
Probeer in elk geval de volgende factoren aan te pakken met gerichte maatregelen:
- Droge mond
- Slechte mondhygiëne
- Hoge koffie- en alcoholconsumptie
- Terugloop neusslijm bij verkoudheid
- Gebruik mondwater met alcohol
In een droge mond kunnen de stinkende bacteriën beter leven en is de kans op stinkende brokjes ook direct een stuk groter. Sommige mensen hebben van nature een vrij droge mond, maar vaak hangt dit ook samen met een vochttekort of hoge consumptie van koffie en alcoholische dranken.
Gebruik Dr Katz lozenges om de speekselproductie te stimuleren. De pastilles zelf stimuleren deze, maar ook het zuigen op de pastilles leidt tot een hogere speekselproductie. Soms is dit al voldoende om volledig van het probleem af te komen.
Gebruik in plaats van alcoholhoudende mondwaters liever een mondwater dat werkt op basis van actief zuurstof. Niet alleen droogt dit de mond niet uit, het pakt ook op een efficiëntere manier de stinkende bacteriën in de brokjes aan. Voorbeelden zijn Oxyd8 mondwater en Oxyfresh. Deze mondwaters bijten niet, wat wel het geval is bij mondwater met alcohol.
Operatie
In ernstige gevallen kan een tandarts of mondhygiënist een operatie aanbevelen tegen brokjes in de keel. Dit gebeurt echter zelden, omdat met de eerder genoemde hulpmiddelen en maatregelen de meeste problemen vrij eenvoudig opgelost kunnen worden.
Bij een ingreep worden de brokjes onder narcose of plaatselijke verdoving verwijderd. Soms wordt ervoor gekozen om de amandelen in zijn geheel te verwijderen. Dit gebeurt alleen wanneer er ook andere problemen met de amandelen zijn, zoals een ontsteking of grote kans hierop.
Bron: vraagdetandarts.nl en https://
