Downheid

Je kunt er de vinger niet opleggen maar iets zit je dwars. Je hebt niks te klagen, alles loopt zoals het moet lopen maar toch stoort iets je. Je staat op in de morgen, gaat naar je werk of begint thuis aan je bezigheden en je hebt er gewoon geen zin in. Alles staat je tegen. Normaal ben je opgewekt, nu ben je vervelend. Die verjaardag vanavond, daar zie je als een berg tegenop. Er hangt een grauwsluier over de hele wereld in jouw beleving. Je zit niet lekker in je vel en bent snel geïrriteerd. Eigenlijk zou je het liefst een potje gaan janken en je verstoppen onder de dekens tot het rotte gevoel weer voorbij is. Herken jij dit? Heb jij ook van die dagen zoals hierboven beschreven? Dan ben je op die dagen DOWN, een enorme downheid overvalt je.

Wat is dat nu eigenlijk, down? Letterlijk betekent het “beneden” dus je humeur is “beneden” peil. Het is een beroerd gevoel, dat weten we wel. Maar waarom kan dit je zo plotsklaps overvallen terwijl er geen echte aanleiding voor is? Je leest vaak dat downheid de voorloper is van depressiviteit. Maar wat als je nu zeker weet dat je niet depressief bent, waarom dan toch af en toe die downheid? Laten we dan nu voor de duidelijkheid eerst het verschil benoemen tussen depressiviteit en downheid.

Depressie

Depressieve gevoelens of een somber, down gevoel, het verschil tussen depressiviteit of somberheid is niet altijd even duidelijk. Een goede graadmeter is of je nog kunt uitzien naar leuke dingen. Bij een depressie kun je dit namelijk niet meer. Niets interesseert je; alleen dat vreselijke gevoel van geen eigenwaarde meer voelen en in een diepe put zitten waarvan je elke keer weer denkt dat je de bodem hebt bereikt. Het bedrieglijke is dat je toch steeds verder valt. Je kijkt naar boven en begrijpt niet hoe je er ooit nog uitkomt. Het is een intens naargeestig gevoel.

Je wilt weglopen, maar je neemt het gevoel mee. Het voelt een beetje alsof je aan een infuus ligt waardoor er uitsluitend somberheid je lichaam binnenkomt. Je gevoelens van hoop, liefde en plezier zijn weg. Dat is een depressie, dat is een zware ziekte die veel tijd en hard werken kost om er weer bovenop te komen.

Bij een depressie kun je veel normale dingen gewoonweg niet meer uitvoeren. Lezen is een probleem want je concentratie is verdwenen. De telefoon aan nemen kan al angst inboezemen. De dagelijkse zaken lukken bijna of helemaal niet meer op de automatische piloot. Bij downheid schakel je wel over op de automatische piloot! Downheid is een somber rotgevoel waarbij je nergens zin in hebt. Maar downheid gaat altijd weer over en iedereen heeft er wel eens last van.

Symptomen van een depressie op een rijtje:

• schuldgevoelens
• een gevoel van waardeloosheid
• een gevoel van hopeloosheid/hulploosheid (“het maakt allemaal niet meer uit”)
• slaapstoornissen
• weinig energie
• lusteloosheid
• vermoeidheid
• verminderde lustgevoelens (minder zin in seks)
• veel of juist weinig huilen
• verminderde of juist grotere eetlust
• duidelijke gewichtsverandering (veel zwaarder óf veel lichter)
• aanhoudende lichamelijke onrust of juist traagheid
• besluiteloosheid
• concentratieproblemen
• vergeetachtigheid
• terugkerende gedachten over zelfdoding of de dood in het algemeen
• zomaar opeens paniek of angstgevoelens
• prikkelbaarheid / snel geïrriteerd zijn
• lichamelijke oorzaken waar geen oorzaak voor gevonden kan worden
• verwaarlozing van sociale contacten en/of van het huishouden

Persoonlijke beleving

Dus we praten hier niet over depressiviteit maar over een down gevoel dat soms komt opzetten en weer verdwijnt. Bijna elk mens heeft hier wel eens last van. Hoewel sommige het beschrijven als een chagrijnig gevoel, komt het op hetzelfde neer. Het verschil zit hierin; meestal weet je exact wat jou chagrijnig maakt maar weet je niet wat jou down maakt. Er is niets om negatief over te zijn maar je kunt op een zodanig moment ook nergens positief over zijn. Een al geheel gevoel van malaise. Vaak komen deze dagen wel voor als het een en het ander heeft tegen gezeten in jouw persoonlijke beleving.

Alles mag dan lopen zoals het moet lopen maar jij kijkt er anders tegen aan. Je vond het bijvoorbeeld niet leuk dat jouw collega wel een complimentje kreeg van de baas terwijl jij net zo hard gewerkt had. Jou liep hij straal voorbij! En afgelopen week had je een boete in de brievenbus voor te hard rijden. Balen! Maar wel aan jezelf te danken. Daarbij zeurt je partner al een paar dagen aan je hoofd wanneer jij de vakantie nu eens gaat regelen. Want dat had je toch beloofd? Als je dan

’s Avonds thuiskomt na een uur in de file gestaan te hebben, blijkt niemand aan het eten te hebben gedacht. Nou, dan kun je knap chagrijnig worden. Meestal trekt dat gevoel vanzelf weer weg. Dan relativeer je alle zaken weer naar normale proporties. Maar als deze zaken aan je blijven knagen op de achtergrond, onbewust, dan kun je de volgende morgen wakker worden met een down gevoel.

“Is er iets”? wordt er dan gevraagd en jij antwoordt met een ontkenning. “Nee, er is niets, weet niet, een beetje down of zo”. En het klopt dat je het niet meer weet. Want je linkt het niet aan die zaken van gisteravond, waarom zou je? Zo kinderlijk ben je niet dat die zaken jou uit balans brengen! Of wel? Heb je een rotgevoel over jezelf omdat je niet aan alle standaardeisen kunt voldoen die jij jezelf hebt opgelegd?

Invloeden van buitenaf

Je kunt ook down worden door invloeden van buitenaf. Je mag dan zelf in balans zijn maar misschien niet iedereen om je heen. Stel, je beste vriend zit in geestelijke nood en doet dagelijks een beroep op jou. De eerste weken bied jij je schouder om op te leunen en leef je erg met hem mee. Na een paar weken begin je het beu te worden om elke dag naar zoveel ellende te luisteren. Maar hij is je vriend en natuurlijk laat je hem niet vallen! Na een half jaar is er nog niets veranderd en word je kriegelig als je hem spreekt. Je begint vrij geïrriteerd te raken door al zijn problemen die per slot van rekening niet de jouwe zijn. Je vindt dat het tijd wordt dat hij deze rotperiode eens aan de kant zet voor andere zaken. Hij moet zijn levenslust terug krijgen, op eigen kracht en eerlijk gezegd heb jij het helemaal gehad met al die zielenroerselen van hem. Jij wilt leuke dingen doen en niet van die zware gesprekken voeren, die jou uitputten.

Nee, je bent niet egoïstisch, dit is een normale reactie van iemand die wel in balans is. Iemand die in balans is wilt ook de balans in zijn leven bewaren en dat is niet mogelijk als elke dag de depressieve gevoelens van een ander over jou worden uitgestort. Natuurlijk mag je een vriend helpen, dat is een deel van de vriendschap, het steunen in moeilijke tijden. Maar iemand die jou zo opslokt en alleen over zijn verdriet kan praten, pleegt daarmee roofbouw op jou. Vriendschap is namelijk geen eenrichtingsverkeer. Dat jij dan na een half jaar down geworden bent en daar zelf last mee krijgt is daar dus een logisch gevolg van.

Maar ook als je midden in je gezin meeleeft met het leed van je kinderen of partner kan dit jou down maken. En dat is volstrekt normaal, je houdt immers van ze en je hebt verdriet doordat zij problemen hebben. Een jonger persoon die elke dag moet dealen met de ruzies tussen zijn ouders en daar vaak zelf ook bij betrokken wordt, heeft alle reden om down te zijn.

Bij invloeden van buitenaf die jou boven het hoofd groeien en die downheid tot gevolg hebben, is het beste advies om hulp te vragen.

Bewustwording

Als er geen invloeden zijn van buitenaf en alles loopt zoals het lopen moet dan zit de downheid in jezelf. En met reden! Iedereen die wel eens een keer down is mag dan beweren dat hij of zij niet weet waarom, maar dat komt voort uit het feit dat je de links niet legt. Want je weet het wel. Je moet alleen de links leggen. Hoe doe je dat nu, de links leggen en antwoord krijgen op de reden van die somberheid? Je bent namelijk geneigd om meteen over te schakelen op: Er is niks aan de hand, dus is er ook geen reden tot downheid.

Dit is een logische reactie omdat er een gevoel van schuld bij komt kijken. In jouw gedachten zie je het veel grotere wereldleed van anderen. Je schaamt je om überhaupt down te zijn. Of je denkt aan die collega met kanker die gisteren nog vrolijk vertelde dat ze zo genoten had van Moederdag.

En dan voel jij je vandaag down? Hoe durf je! Dus stop je het gevoel weg en schakel je over op de automatische piloot. Want wie ben jij om down te zijn, jij die toch geen klagen hebt in vergelijking met anderen? Helaas zal deze manier van denken jou niet helpen. Je downheid zal er heus niet door verminderen en gevoelens van schuld verminderen al helemaal niet. Alles heeft een reden. Jouw downheid heeft een reden, nu nog uitvinden welke reden. En daarbij is jouw gevoel bepalend voor jou. En niet het wereldleed, hoe vreselijk dat ook is.

Onvrede met jezelf

Downheid komt voort uit onvrede met jezelf. Het is jouw beleving van jouw leven. Je mag ervan uitgaan dat anderen daar een stuk minder mee bezig zijn dan jij. Deze onvrede kan zeer uiteenlopend zijn. Van schaamte over bepaald gedrag van jezelf tot kwaadheid op jezelf. Van verdriet over je leven tot woede op een ander. Maar alles heeft te maken met onvrede in jezelf over een situatie waarvan je denkt die niet te kunnen veranderen. Of, omdat je middenin die situatie zit of omdat die situatie heeft plaatsgevonden en jij hem niet meer kunt terugdraaien. Met situatie kan overigens ook iets simpels bedoeld worden dat jij als moeilijk ervaart.

Je kunt down zijn omdat jij jouw leven als sleur ervaart en je niet weet hoe je dat kunt veranderen. Die downheid sluimert dan en als er dan bepaalde dingen tegenzitten ben je eerder van slag. Er zat al een onvrede bij jezelf en dit is dan de druppel die maakt dat je chagrijnig wordt en daarna down. Vaak denken mensen dus dat de downheid buiten henzelf ligt. Het wordt hen opgelegd door hun dagelijkse omgeving.

Nee, je wordt down omdat jij er niet mee dealt! Dat is het gevoel van onvrede in jezelf!

Je baalt omdat je gisteravond ruzie hebt gemaakt met je beste vriendin en ook nog teveel hebt gedronken. Nu, de dag erna ben je down. Waar ligt dit nu aan? Wat ligt hier nu aan ten grondslag? Baal je omdat je alcohol nodig had om nu eindelijk eens te zeggen wat jij al zolang wou zeggen tegen je vriendin? Of ben je boos omdat je het idee hebt dat dit gedrag niet bij jouw zelfbeeld past? En raakt het je, dat jij degene bent die jouw zelfbeeld heeft beschadigd? Komt daar je downheid vandaan? Leg de link!

Verander de situatie

Je voelt onvrede in jezelf en met die onvrede ga je aan de slag. Graaf in je binnenste om erachter te komen waarom je down bent. In je hart weet je heus wel wat jou zo dwars zit.

Misschien zijn het een heleboel kleine dingen of een paar grote. Het doet er niet toe, als jij maar tot besef komt welke jou nu zo down maken. Leg de links! Wellicht met een omweg maar probeer de links te leggen. Stel dat je telkens een rotgevoel ervaart bij een bepaalde collega van je. Eigenlijk zie je geen aanwijsbare reden toe maar het verpest wel jouw werkdag omdat jij je gewoon blijft ergeren aan deze persoon. Je hebt ook het idee dat deze collega er toe bijdraagt dat jij al met een gevoel van tegenzin naar je werk gaat. Je denkt nu dus dat dit misschien bijdraagt aan je downheid. Oké, maar nu nog de link waaróm jij je juist ergert aan deze collega en niet aan je andere collega’s?

En het is niet genoeg als je op de proppen komt met: “We liggen elkaar niet zo”. Nee, zoek verder nu. Heb je het idee dat deze collega niet oprecht is naar jou toe? Het gevoel dat hij of zij heel aardig doet in jouw bijzijn maar achter je rug om over je roddelt? Stap erop af, vraag dit dan rechtstreeks en ga die confrontatie aan. Zorg dat je erachter komt. Verander de situatie! Of heeft deze collega toevallig, de hele avond beslag gelegd op jouw partner, bij die kerstborrel destijds? En voelde jouw partner zich eigenlijk wel gevleid achteraf en kun je daarom niet meer objectief zijn?  Dan is de link dus, dat jij onvrede voelt omdat je jaloers bent op de aandacht die jouw partner toen schonk aan die leuk uitziende collega van je. Deal dus met de jaloezie dan verander je de situatie. Vraag of jullie samen kunnen lunchen en wees vriendelijk, misschien blijkt dan wel dat het juist een heel leuk mens is.

Sleutel tot geluk

Het veranderen van de situatie is de sleutel tot geluk. Ook bij grotere problemen in jezelf.

Je bent er achter gekomen dat je down bent omdat je relaties telkens opnieuw stuklopen. Je wilt zo graag gelukkig zijn in een relatie. Het maakt je moedeloos en down omdat het steeds mislukt. Maar de link kun je niet vinden. Natuurlijk is er een link. Je zult alleen dieper moeten graven. Voldoet geen van de relaties aan jouw hoge eisen? Of is je verliefdheid over als je hen verovert hebt? Benauwt het je als zij meer van je gaan eisen dan jij wilt geven? Heb je misschien bindingsangst? Of ben je juist bang om teveel van iemand te gaan houden met het gevaar dat je gekwetst kunt worden? Of zijn je verwachtingen veel te hoog gespannen bij aanvang?

Stel jezelf al deze vragen en nog veel meer om erachter te komen waar de link ligt. Praat er ook met anderen, die jou goed kennen, over en vraag wat zij ervan denken. Als je dan jouw link hebt gevonden verander dan de situatie. Zoek hulp als je er zelf niet uitkomt. Of besluit een jaar lang geen relatie met wie dan ook aan te gaan totdat je weer in balans bent. Doorbreek in ieder geval het patroon. Een ander voorbeeld is het patroon verbreken als de situatie het echt niet toelaat. Een alleenstaande moeder met kleine kinderen is met handen en voeten gebonden aan huis.

Ook financieel is het soms behelpen. Ze is down en vervelend en vind het leven niet meer leuk en ervaart het als een grote sleur. De link weet ze; die ligt in het feit dat ze geen tijd voor haar zelf heeft. Ze komt niet meer aan zichzelf toe. Aan de situatie kan ze voorlopig niets veranderen en toch moet ze het patroon doorbreken. Vaak is dat wel puzzelen maar mogelijk is het zeker. Begin in de avonduren een nieuwe hobby. Vraag eens mensen om bij jou op bezoek te komen als de kinderen slapen. Word lid van de plaatselijke bibliotheek en begin een studie. Doe vrijwilligerswerk als je kinderen op school zitten of neem ze mee, zodat jij in een andere omgeving jezelf ook anders ervaart. Verzin met andere moeders een gezellige bezigheid waar de kinderen zich ook bij vermaken.

Met een beetje inventiviteit komt je al een heel eind. Als je het patroon maar doorbreekt.

Ik weet dat er ook mensen zijn die werkelijk geen reden kunnen bedenken voor hun downheid. Het overvalt hen en het waait weer over.

Ik ben echter van mening dat er altijd een reden voor is. Toch wil ik deze mensen ook iets meegeven: Al weet je dan niet waarom je soms down bent, dan nog is het advies om jouw dagelijkse patroon te doorbreken. Verwen jezelf eens extra, ga eens ergens heen waar je nog nooit geweest bent. Onderneem dingen die je normaal nooit zou ondernemen. Zoek afleiding. Wijk af van het dagelijkse patroon! Laat liggen die strijk en ga onverwacht op bezoek bij iemand. Je moet je er waarschijnlijk toe dwingen maar het helpt. Door af te wijken van het patroon, doorbreek je het en kom jij in aanraking met nieuwe dingen. Die kunnen je helpen om over het downe gevoel heen te komen. Je ervaart een andere kant van jezelf en dat kan heel verfrissend werken! Dus, verzet je zinnen en bedenk: Het waait altijd weer over!

© 2007 Janine te Marvelde

Gediplomeerd Magnetiseur, Personal coach

Info: www.steldat.net

Foto door Engin Akyurt via Pexels