Uitvaarten zijn emotionele gebeurtenissen die sterk beïnvloed worden door cultuur, religie en traditie. In Nederland kennen we over het algemeen een ingetogen, sobere manier van afscheid nemen. Bij Surinaamse uitvaarten is dat vaak heel anders: kleurrijk, muzikaal en met veel rituelen. Maar wat maakt een Surinaamse uitvaart nu precies zo uniek in vergelijking met een Nederlandse?
Cultuur en religie als basis
Suriname is een land met een rijke mix aan culturen: Creools, Hindoestaans, Javaans, Chinees, inheemse en Europese invloeden. Deze diversiteit zie je ook terug in de manier van afscheid nemen. Elke groep heeft eigen gebruiken, maar er zijn een aantal elementen die veel Surinaamse uitvaarten gemeen hebben: het samenkomen in een grote gemeenschap, het vieren van het leven van de overledene en het uiten van emoties op een open en expressieve manier.
Nederlandse uitvaarten daarentegen staan meestal bekend om hun sobere, ingetogen karakter. Nabestaanden komen vaak in een besloten kring bijeen, vaak in stilte of met zachte muziek. Het verschil in beleving is groot: waar een Nederlandse uitvaart veelal draait om rust en reflectie, is een Surinaamse uitvaart vaak een mengeling van verdriet, muziek en zelfs vrolijkheid.
Kosten: vaak hoger door omvang en muziek
Omdat Surinaamse uitvaarten vaak groter en uitgebreider zijn, liggen de uitvaartkosten meestal hoger dan bij een gemiddelde Nederlandse uitvaart. Denk aan de huur van grote ruimtes, catering voor veel gasten, meerdere wakes en de inzet van een brassband of live muziek. Waar een Nederlandse uitvaart gemiddeld tussen de €7.000 en €10.000 kost, kunnen Surinaamse uitvaarten – afhankelijk van de wensen – flink daarboven uitkomen. Veel families zien dit echter als een belangrijk onderdeel van respect en eerbetoon aan de overledene.
De sfeer: van rouw naar viering
Een opvallend kenmerk van veel Surinaamse uitvaarten is dat het niet alleen een moment van rouw is, maar ook een viering van het leven. Muziek speelt hierbij een belangrijke rol. Denk aan brassbands die ritmische klanken laten horen of aan traditionele liederen die kracht en troost bieden. Er wordt niet alleen gehuild, maar ook gelachen, gedanst en gezongen. Het idee hierachter is dat het afscheid niet alleen droefheid hoeft te betekenen, maar ook dankbaarheid voor het leven van de overledene.
Bij een Nederlandse uitvaart overheerst vaak stilte en ingetogenheid. Er wordt meestal gesproken door een dominee, voorganger of spreker, er zijn gedichten en herinneringen, en de muziek is vaak klassiek of ingetogen. Het dansen of luid meezingen, zoals soms gebeurt bij een Surinaamse uitvaart, is in Nederland minder gebruikelijk.
Duur en omvang van de uitvaart
Waar een Nederlandse uitvaart doorgaans één dag duurt, kan een Surinaamse uitvaart meerdere dagen beslaan. Het begint vaak al met een wake, waarbij vrienden, familie en bekenden samenkomen om te bidden, te zingen en herinneringen te delen. Soms worden er meerdere wakes gehouden voorafgaand aan de begrafenis of crematie. Dit geeft mensen de kans om op verschillende momenten afscheid te nemen en samen te rouwen.
Daarnaast is de opkomst bij Surinaamse uitvaarten vaak groot. Het gaat niet alleen om directe familie, maar ook om verre familieleden, vrienden, kennissen en leden van de gemeenschap. De gedachte is dat iedereen die de overledene kende, welkom is om mee te rouwen én het leven te vieren.
Rituelen en symboliek
Bij Surinaamse uitvaarten zijn rituelen erg belangrijk. Zo wordt het lichaam vaak opgebaard in het huis van de overledene of in een rouwcentrum, zodat iedereen kan komen kijken en afscheid nemen. Kleding speelt ook een symbolische rol: het dragen van wit, in plaats van zwart, is bij veel Creoolse Surinaamse uitvaarten gebruikelijk. Wit staat voor zuiverheid en een nieuw begin, terwijl in Nederland zwart traditioneel de kleur van rouw is.
Ook het gebruik van eten en drinken is een verschil. Bij Surinaamse uitvaarten worden vaak maaltijden en hapjes aangeboden, niet alleen om de gasten te verzorgen, maar ook als onderdeel van het samenzijn. Het delen van eten wordt gezien als een manier om verbondenheid te tonen en het leven van de overledene te eren.
De rol van muziek en emotie
Muziek is misschien wel het grootste verschil tussen beide uitvaarten. Bij Surinaamse begrafenissen is muziek niet alleen troostend, maar ook een manier om emoties te uiten. Brassbands spelen vaak vrolijke en ritmische muziek, juist om het leven te vieren en de ziel van de overledene op een mooie manier uit te geleiden. Emoties worden openlijk gedeeld: hardop huilen, zingen of zelfs dansen is niet vreemd. In Nederland gebeurt dat minder vaak. Hier heerst vaak een meer ingetogen sfeer, waarbij emoties op een meer gecontroleerde manier worden geuit.
Afbeelding: Unsplash+
Meer te weten komen over de iconen onder onze bovenste afbeelding? We vertellen je er graag alles over!
