Dagmar houdt van haar vriendin, dat staat buiten kijf. Ze hebben jarenlang een hechte band opgebouwd en delen al hun geheimen, dromen en frustraties met elkaar. Maar de laatste tijd voelt het contact eenzijdig, en dat begint haar steeds meer te raken. “Het lijkt wel alsof ik er alleen maar ben om naar haar te luisteren,” zegt Dagmar. “Maar als ik iets vertel, lijkt het alsof het niet telt. Ze luistert niet terug, ze reageert nauwelijks en zelden deelt ze iets van zichzelf.”
Altijd voor haar klaar
Dagmar is van nature zorgzaam en empathisch. “Ik ben iemand die graag luistert, die er voor anderen wil zijn. En dat deed ik ook altijd voor haar. Als ze boos was, luisterde ik. Als ze verdrietig was, probeerde ik haar te troosten. Als ze iets moest uitpraten, hing ik aan de telefoon, soms urenlang. Het voelde goed om er voor haar te zijn. Ik dacht dat dit vriendschap was.” Ze merkte pas hoe eenzijdig het was geworden toen ze zelf iets nodig had. “Ik had een moeilijke week op mijn werk, voelde me uitgeput en wilde mijn hart luchten. Toen belde ik haar op en begon ik te vertellen wat er speelde. Ik verwachtte een luisterend oor, een vraag, een opmerking… maar het bleef stil. Uiteindelijk zei ze kort: ‘Oh, dat is vervelend,’ en veranderde het gesprek meteen terug naar haar eigen verhalen.”
Het dringt langzaam tot je door
Aanvankelijk probeerde Dagmar het goed te praten. “Misschien had ze gewoon een drukke dag, dacht ik. Misschien was ze moe of afgeleid. Maar het gebeurde steeds vaker. Elke keer als ik iets belangrijks wilde delen, voelde het alsof ik tegen een muur praatte. Dat doet iets met je. Je voelt je niet gezien, niet gehoord, en langzaam begint dat te knagen.” Het maakte haar onzeker. “Ik begon te twijfelen aan mezelf. Waarom kon ik haar niet bereiken? Waarom voelde ik me steeds kleiner worden in onze gesprekken? Normaal gesproken ben ik iemand die vol vertrouwen over haar gevoelens kan praten, maar bij haar voelde ik me geremd en machteloos.”
De confrontatie
Op een gegeven moment kon Dagmar het niet meer opkroppen. Ze besloot het aan te kaarten, al voelde dat ongemakkelijk. “Ik zei: ‘Ik merk dat ik altijd naar jou luister, maar dat jij niet echt naar mij luistert. Dat doet pijn.’ Ze keek verrast en zei dat ze dat niet zo bedoelde. Maar toen ik voorbeelden noemde – de telefoongesprekken waarin ik mijn zorgen deelde en zij meteen overschakelde naar haar eigen verhalen – moest ze erkennen dat het inderdaad zo was.” Het was een opluchting om het te zeggen, maar ook pijnlijk. “Ik voelde een mix van verdriet, teleurstelling en boosheid. Waarom zou ik altijd geven en bijna nooit ontvangen? Waarom voelt het alsof onze vriendschap geen wederkerigheid heeft?”
De emotionele impact
Dagmar merkt dat de eenzijdigheid haar emotioneel uitgeput heeft. “Ik kijk uit naar gesprekken met haar, maar tegelijk voel ik spanning. Ik weet dat ik weer alleen ga luisteren, dat mijn gevoelens niet echt belangrijk lijken. Soms huil ik stilletjes achteraf, omdat ik me zo eenzaam voel, zelfs met iemand die dicht bij me staat.” Het is frustrerend, zegt ze. “Ik wil niet dat dit een conflict wordt of dat onze vriendschap kapotgaat. Maar ik kan mezelf ook niet blijven wegcijferen. Het voelt alsof ik mezelf steeds kleiner maak, zodat zij groter kan zijn in onze vriendschap.”
Kleine momenten van hoop
Toch zijn er ook momenten die haar hoop geven. “Af en toe luistert ze echt. Dan deelt ze een opmerking, een vraag, of een klein stukje begrip. Dan voel ik dat onze band nog leeft en dat ze misschien ook wel wil veranderen, maar het gewoon niet gewend is om dat te doen. Dat geeft me kracht om te blijven proberen, maar het is ook zwaar, want die momenten zijn zeldzaam.” Dagmar beseft dat ze grenzen moet stellen. “Ik probeer nu bewust tijd te nemen voor mezelf, om niet altijd beschikbaar te zijn. Ik heb geleerd dat het oké is om een gesprek af te breken of een dag niet te reageren, als ik voel dat het te veel wordt. Dat is lastig, want ik wil er altijd voor haar zijn, maar ik merk dat ik mezelf verlies als ik dat blijf doen.”
De les die ze leert
“Het is moeilijk om eerlijk te zijn over gevoelens in een vriendschap, vooral als je bang bent dat het de ander kwetst,” zegt Dagmar. “Maar ik merk dat ik niet kan blijven geven zonder te ontvangen. Echt luisteren is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen, en ik hoop dat zij dat ook leert. Voor nu betekent het dat ik mijn eigen grenzen moet bewaken, zodat ik niet emotioneel uitgeput raak.” Ze ziet in dat vriendschap soms ook groeien betekent dat je moeilijke gesprekken voert. “Ik houd van haar en ik wil onze band behouden, maar dat betekent ook dat ik eerlijk moet zijn over mijn eigen behoeften. Het is geen makkelijke weg, maar ik merk dat ik me sterker voel als ik voor mezelf opkom.”
Sanderien van Mul -
Prima dat je het gesprek bent aangegaan, maar verwacht niet dat ze verandert en voortaan ook alles van jou aan zal horen. Het is volledig aan jou om te bepalen of je met deze vriendschap door wil gaan of niet, of in een andere vorm. Ik heb hetzelfde met een vriendin die altijd terugvalt in praten over zichzelf, ondanks opmerkingen van mijzelf en anderen. Ik heb het maar geaccepteerd, maar ze staat niet meer bovenaan mijn lijstje met vriendinnen, om het zo te zeggen. Je hebt volledig het recht om een vriendschap in te richten met respect voor jouw grenzen. Als iemand alleen maar neemt, alleen maar energie zuigt en niets teruggeeft, dan hoef je je echt niet vast te houden aan dat je de vriendschap niet kwijt wilt, maar dan geef je het een andere vorm. Dan ontmoet of praat je met haar op jouw voorwaarden, wetende dat er niet of minder naar je geluisterd wordt. Het is aan jou om te bepalen hoeveel het contact je waard is.