Olivia, de 14-jarige dochter van Annemiek en Justin, is flink aan het puberen. Vroeger was Olivia al geen makkelijk kind, ze sliep slecht, was nooit tevreden en huilde veel. Een groot contrast met haar broertje Sem. Sem is rustig, houdt rekening met de gevoelens van anderen en doet wat hem gevraagd wordt. Nu Olivia pubert, is het er niet makkelijker op geworden. Integendeel.
Alles draait om haar
“De laatste maanden staat ons hele leven in het teken van Olivia,” verzucht Annemiek. “Ze zet de boel regelmatig op stelten. Schreeuwen, met deuren slaan, weigeren met ons aan tafel te eten of soms een week lang niet tegen ons praten. Ook op school loopt het vast.” Het gesprek met de mentor vorige week hakte erin. “Hij zei dat er écht iets moet gebeuren, anders moet ze naar een andere school. Ik schrok enorm. Het is ons kind, we willen dat ze gelukkig is. Maar ik zie ook wat het met ons gezin doet.” Sem zit tijdens die gesprekken vaak stilletjes op de achtergrond. Hij kruipt verder weg in zichzelf, alsof hij zijn aanwezigheid wil verbergen. “Dat breekt mijn hart,” vertelt Annemiek. “Hij doet alles om geen extra last te zijn. Als Olivia schreeuwt, gaat hij naar zijn kamer. Terwijl ík degene ben die hem zou moeten beschermen tegen deze chaos.”
Het contrast tussen broer en zus
Als Olivia thuiskomt, stormt ze boos de trap op. Ze slaat haar deur dicht, harde muziek klinkt door het huis. Sem zit aan tafel, stil, met zijn boek. Justin probeert het te negeren, maar Annemiek voelt de spanning in haar schouders schieten. “We weten nooit welk humeur Olivia heeft als ze de woonkamer binnenkomt. Het voelt alsof we op eieren lopen.” Soms, op rustige momenten, probeert Annemiek met Olivia te praten, maar het gesprek ontspoort bijna altijd. “Dan draait het weer om regels, vrijheid, geld, of dat wij haar niet begrijpen. Er is geen ruimte voor een normaal gesprek. En daarna voel ik me schuldig. Moet ik strenger zijn? Laten we haar teveel haar gang gaan? Ik weet het niet meer.”
Een weekend ademhalen
Om het gezin wat lucht te geven, gaat Olivia om de week een weekend naar Annemieks moeder. “Bij oma is ze rustiger. Misschien omdat ze daar haar zin krijgt. Mijn moeder is dol op haar en wil alles oplossen met liefde en begrip. Daar ben ik dankbaar voor. Maar ergens voelt het alsof we haar wegsturen.” Voor Sem en zijn ouders zijn die weekenden een verademing. “We doen leuke dingen. Er wordt gelachen. We eten samen zonder ruzie of spanning. Sem en wij kijken er stiekem steeds meer naar uit.” Annemiek krijgt een brok in haar keel als ze dat zegt. “Hoe erg is het dat we blij zijn als ze weg is?”
Liefde, frustratie en machteloosheid
Justin en Annemiek praten vaak tot laat in de avond. “We houden zielsveel van Olivia. Maar ze ziet niet hoe ze ons gezin kapotmaakt,” zegt Justin tijdens zo’n gesprek. Annemiek knikt. “Ik voel me verscheurd. Ik wil haar helpen, maar ik wil ook mijn gezin beschermen. Vooral Sem verdient rust en veiligheid.” Ze overwegen hulp in te schakelen. “Maar Olivia weigert overal aan mee te werken. ‘Ik ben niet gek,’ roept ze dan. Terwijl we alleen maar handvatten willen. We kunnen dit niet alleen meer.”
Een school op afstand
De mentor stelde voor om te kijken naar begeleiding buiten school. “Hij zei dat Olivia enorm met zichzelf in de knoop zit. Dat ze zegt dat niemand haar begrijpt.” Die woorden blijven hangen in Annemieks hoofd. “Misschien hebben we signalen gemist. Misschien schreeuwt ze eigenlijk om hulp. Tegelijkertijd word ik elke dag zo boos en verdrietig dat ik die gedachte soms wegstop.”
Is het schuld of onvermogen?
Tijdens een zeldzaam kalm gesprek vroeg Annemiek: ‘Waarom maak je zo’n ruzie met ons?’ Olivia keek kort op en zei: ‘Jullie luisteren nooit.’ Daarna deed ze haar oortjes weer in. Annemiek bleef achter met een mengeling van pijn en hoop. “Dat ene zinnetje liet zien dat ze iets voelt. Maar hoe bereiken we haar?”
Bang voor de toekomst
Annemiek denkt aan de komende jaren. “Als het nu al zo heftig is, hoe wordt het dan straks?” Ze merkt dat ze voortdurend gespannen is. Haar werk lijdt eronder, haar relatie ook. “We hebben nauwelijks tijd voor elkaar. Alles wordt opgeslokt door zorgen.” Sem zegt soms zachtjes: ‘Wanneer is Olivia weer bij oma?’ Dan schrikt Annemiek. “Hij hoort niet te verlangen naar rust terwijl hij thuis is. Zijn thuis moet veilig voelen.”
Wat moeten we doen?
Voorlopig houden ze alleen het weekend bij oma vast. Maar meer dan dat weten ze niet. “We willen dat ze thuis blijft. Dat we haar kunnen helpen. Dat het gezin weer in balans komt. Maar ik zie geen oplossing. We willen niet dat Sem hieronder lijdt, maar we willen Olivia ook niet loslaten.”
Afbeelding: Freepik
