Ria (73) woont al meer dan dertig jaar in hetzelfde huis. De zolder staat vol dozen, fotoalbums, oude kleding en speelgoed van haar kinderen. Voor haar is dat geen rommel, maar een schatkamer vol herinneringen. Toch denken haar kinderen daar anders over. “Ze vinden het onnodig dat ik alles bewaar. ‘Mam, je kunt niet alles houden’, zeggen ze. Maar ik wíl niet opruimen. Ik ben bang dat ik herinneringen weggooi.”
Begrijpen het niet
Het gesprek begon onschuldig, vertelt Ria. “Mijn oudste dochter kwam laatst langs en zei: ‘Mam, die zolder is echt een puinhoop. Wat als er brand uitbreekt? Je moet opruimen.’ Ik zei dat ik er nog niet klaar voor ben. Maar sindsdien beginnen ze er steeds over.” Haar zoon noemt het zelfs gevaarlijk. “Hij zegt dat het brandgevaarlijk is, dat ik een deel naar de kringloop moet brengen. Maar als ik iets weggeef, voelt het alsof ik een stukje van mezelf verlies.”
Geen spullen, maar verhalen
Ze neemt een oude knuffelbeer van de stapel. “Kijk, deze beer was van mijn dochter toen ze vijf was. Ze nam hem overal mee naartoe. Hoe kan ik dat wegdoen?” Ook de trouwjurk hangt er nog, in een vergeelde hoes. “Dat is mijn trouwjurk. Ja, ik draag hem niet meer, maar het is een herinnering aan een mooie dag. Elke doos die ik open, brengt een verhaal terug. Hoe kan iemand zeggen dat ik dat allemaal moet weggooien?”
Het gevoel van druk
Wat Ria vooral pijn doet, is de toon waarop haar kinderen het brengen. “Ze zeggen dat ze het voor míj doen, maar ik voel alleen maar druk. Alsof ik fout zit. En ik vraag me af: als ik toegeef, ben ik dan alles kwijt? Ik ben bang dat ik spijt krijg.” Soms denkt ze zelfs dat ze het achter haar rug om gaan doen. “Mijn dochter zei laatst: ‘Mam, als jij het niet doet, doen wij het straks.’ Daar schrok ik van. Het is toch mijn huis?”
Gesprek met de buurvrouw
Ria bespreekt het ook met haar buurvrouw Marjan, met wie ze vaak koffie drinkt. “Ik zei: ‘Ze blijven maar aandringen, ik word er gek van.’ Marjan keek me aan en zei: ‘Dat is toch egoïstisch van ze? Jij moet je spullen houden zolang jij dat wilt. Het zijn jóuw herinneringen, niet die van hen.’ Dat gaf me even lucht, maar ik voel me nog steeds schuldig.”
Bang voor leegte
Ria vermoedt dat het niet alleen om spullen gaat. “Als ik alles wegdoe, blijft er een lege zolder over. En misschien ook een leeg gevoel. Deze spullen horen bij mijn leven, bij mijn kinderen toen ze klein waren. Alles gaat zo snel… Als ik die herinneringen loslaat, wat blijft er dan over?”
Misschien moet ik een keer beginnen
Heel soms denkt Ria eraan om toch iets te doen. “Misschien moet ik eens een doos pakken en kijken wat erin zit. Maar elke keer als ik het probeer, raak ik overweldigd. Ik wil niet dat alles zomaar verdwijnt. Mijn kinderen snappen niet dat dit meer is dan spullen. Dit is mijn leven, mijn geschiedenis. Hoe gooi je dat weg?”
Nieuw: Expert Advies
Ria bevindt zich in een spagaat tussen twee werelden: de praktische wensen van haar kinderen en haar eigen emotionele behoefte om herinneringen vast te houden. Voor haar is de zolder geen rommel, maar een veilige plek vol verhalen uit haar leven. Elke doos staat symbool voor een fase die ze niet wil verliezen. Het opruimen voelt alsof ze delen van zichzelf moet weggooien. Bovendien ervaart ze druk van haar kinderen, wat haar het gevoel geeft dat ze geen zeggenschap meer heeft over haar eigen huis en keuzes. Dat roept schuldgevoel op, maar ook boosheid en verdriet.
Geriatrisch psychologen zien dit probleem vaak bij ouderen die lang in hetzelfde huis wonen. “Spullen geven houvast. Ze helpen bij het bewaren van identiteit en herinneringen, zeker als iemand ouder wordt.” Het advies: ga niet rigoureus opruimen, maar begin met kleine stappen en beslis zelf wat belangrijk is. Een goede aanpak is om samen met een vertrouwd persoon door de spullen te gaan, terwijl je de verhalen deelt die eraan verbonden zijn. Zo voelt het niet als verlies, maar als een kans om herinneringen te bewaren; bijvoorbeeld door foto’s van dierbare objecten te maken. Het belangrijkste: behoud de regie, zodat het proces veilig en respectvol aanvoelt.
Manon -
Ik vind beide redenen, brandgevaar en voorsorteren voor als het huis ontruimt moet worden, best valide van haar kinderen. Een zolder vol van dit soort spullen is een hels karwij als je moeder ineens naar een verpleeghuis gaat of overlijd. Dan kan ze het nu allemaal nog zo belangrijk vinden, al die spullen vol herinneringen, maar haar kinderen zitten er over 10-20-30 jaar mee, niet hun moeder. Die dozenvol kunnen immers niet mee naar een kamertje in een zorginstelling of mee je graf in, hard maar waar. En ermee helpen kan hun moeder tegen die tijd ook niet meer. Het zijn maar spullen. Een doosje met sentiment bewaren, oké. Dan kan de rest dus weg.