Senna: “Overspannen door mijn vrijwilligerswerk”

Twee jaar geleden begon Senna (36) met vrijwilligerswerk bij een Voedselbank in haar buurt. Wat begon als een betrokken bijdrage aan de samenleving, eindigde in een burn-out. “Ik dacht dat je alleen overspannen kon raken van een drukke baan. Niet van iets wat je ‘voor de leuk’ doet.”

Een klein steentje bijdragen

Senna werkte op dat moment parttime als administratief medewerker en had naar eigen zeggen best wat ruimte over in haar agenda. “Ik vond dat ik iets goeds moest doen met die tijd. Er gebeurden zoveel nare dingen in de wereld en ik voelde me schuldig dat ik daar niets aan deed.” Toen ze via een vriendin hoorde dat de lokale Voedselbank dringend mensen nodig had, aarzelde ze geen moment. “Ik begon één ochtend in de week met het sorteren van pakketten. Het was gezellig, laagdrempelig, en ik voelde me nuttig.”

Steeds een stapje extra

Het bleef niet bij die ene ochtend. Al snel werd Senna gevraagd om ook te helpen bij de uitgifte, een coördinerende rol op zich te nemen en contact te onderhouden met donateurs. “Iedereen was dankbaar, en het voelde fijn om zo gewaardeerd te worden. Dus ik zei steeds ‘ja’ als er iets gevraagd werd.” Tegelijkertijd begon het ook in haar privéleven drukker te worden. “Mijn moeder werd ziek, mijn relatie liep stroef en op mijn werk kwam er een collega te kort. Maar stoppen met het vrijwilligerswerk? Dat voelde als verraad.” Ze wilde niemand teleurstellen. “Ik dacht: het is maar vrijwilligerswerk, hoe zwaar kan het nou zijn?”

De eerste alarmsignalen

Langzaam maar zeker begon Senna signalen van overbelasting te merken. “Ik sliep slechter, had last van hartkloppingen, en voelde me constant opgejaagd. Maar ik wuifde het weg. Ik dacht dat het wel over zou gaan als ik beter ging plannen.” In plaats van rust te nemen, werkte ze juist harder. “Ik maakte lijstjes, draaide extra diensten, en probeerde steeds maar ‘positief’ te blijven. Want je kunt toch moeilijk overspannen raken van mensen helpen? Dat voelde als iets om je voor te schamen.”

Instorten op een donderdagmiddag

Het ging mis op een donderdagmiddag toen ze onderweg was naar de Voedselbank. “Ik zat op de fiets en ineens voelde het alsof mijn benen niet meer meewerkten. Mijn hart bonkte, ik werd duizelig en kreeg het benauwd. Ik dacht dat ik flauw zou vallen.” Een voorbijganger hielp haar overeind en belde haar vriend. “In het ziekenhuis bleek dat het geen fysiek probleem was, maar een paniekaanval. De huisarts zei: ‘Je zit tegen overspannenheid aan, als je daar niet al middenin zit.’ Ik kon het niet geloven. Ik had immers geen zware baan, ik deed alleen vrijwilligerswerk.”

Schuld en schaamte

Na de diagnose viel Senna tijdelijk uit; van haar betaalde baan én het vrijwilligerswerk. “Ik had rust nodig, maar het voelde allesbehalve rustig. Ik schaamde me rot. Mensen zeiden goedbedoeld dingen als: ‘Je moet ook eens aan jezelf denken!’ Maar dat is nou juist wat ik zo moeilijk vond.” Ze kreeg hulp van een psycholoog en leerde langzaam haar grenzen te herkennen. “Ik ontdekte dat je ook aan goede dingen kapot kunt gaan als je er jezelf in verliest. Vrijwilligerswerk kan net zo belastend zijn als een betaalde baan, zeker als je geen ‘nee’ durft te zeggen.”

De kracht van loslaten

De eerste maanden deed ze helemaal niets. “Zelfs boodschappen waren te veel. Ik moest leren om niet altijd beschikbaar te zijn. Dat was vreselijk lastig voor iemand die gewend is om altijd door te gaan en voor anderen te zorgen.” Langzaam begon Senna weer wat structuur op te bouwen. “Ik ging wandelen, mediteren, deed ademhalingsoefeningen. Mijn vriend hielp me enorm, en ook mijn werkgever was begripvol. Maar het heeft zeker een jaar geduurd voordat ik weer echt de oude was – of eigenlijk: een nieuwe versie van mezelf.”

Grenzen stellen = sterker worden

Senna doet inmiddels weer vrijwilligerswerk, maar op haar eigen voorwaarden. “Ik help nu bij een maatjesproject waar ik één persoon ondersteun, met duidelijke afspraken. Geen ad hoc taken, geen appjes op zondagavond. En ik zeg nu zonder schuldgevoel ‘nee’ als ik vol zit.” Ze benadrukt dat haar liefde voor vrijwilligerswerk niet is verdwenen. “Integendeel, ik geloof nog steeds dat je samen de wereld mooier kunt maken. Maar je moet niet jezelf vergeten in dat proces.”

Wat Senna wil meegeven

“Veel mensen denken dat burn-outs alleen ontstaan door carrièredruk of targets,” zegt Senna. “Maar ook zorgzaamheid, loyaliteit en maatschappelijke betrokkenheid kunnen je opbreken als je geen balans houdt.” Wat ze anderen wil meegeven? “Als je je vrijwillig inzet voor een ander, zorg dan dat het echt vrijwillig blijft; ook richting jezelf. Doe het vanuit rust, niet vanuit schuld of de drang om onmisbaar te zijn. Niemand is onmisbaar, en dat is oké.”

Afbeelding: Freepik