Iemand aanspreken op positieve eigenschappen. Het is zo leuk om te zien wat er dan gebeurt. Zo zat ik een keer in de trein met mijn twee dochters. De conducteur kwam, nog wel een hoofdconducteur, zo stond er in rode letters op zijn uniform geschreven. Hij rommelde wat met de kaartjes, mijn meiden zaten wat te geinen en opeens vraagt hij aan ze: “Kennen jullie het liedje van krieltje de kip?” Nee dat kenden ze niet. “Nou dan zal ik het je leren” en hij vlijt zich op de armleuning.
“Ik ben krieltje, krieltje de kip en als ik niks te eten krijg dan kijk ik sip. Korreltjes hier en korreltjes daar, ik eet ze allemaal op en dan ben ik klaar …… Zong hij mijn meiden voor. Het was makkelijk, dus al snel zongen ze mee, ik ook en de meneer naast ons ook en even later nog meer mensen.
En uiteindelijk zong de hele coupé! Het repertoire breide zich uit tot alle liedjes van de cd roltrap naar de maan van het Klein Orkest. Echt waar. Ik ga dat nooit vergeten. En het is zo simpel! Iedereen in die coupé had er lol in en reisde met een vrolijk gezicht verder! Kicks voor niks! Deze conducteur had het lef om uit zijn rol te stappen en een heel andere kant van zichzelf te laten zien. Eentje die vast niet in zijn taakfunctie omschrijving staat!
Kicks voor niks
Al een tijdje is het voor mij een uitdaging om in situaties waarin iemand zich nou niet echt van z’n toeschietelijkste kant laat zien, te kijken of ik een andere kant aan de lijn kan krijgen. En ik kan je zeggen het is ook kicks voor niks als het lukt!
De truc is dat je zelf ook een andere kant laat zien dan de ander van jou verwacht.
Neem nou de achterbuurman. Die vindt het maar helemaal niks dat ik mijn auto voor zijn deur zet. Op een goede dag uit hij op nogal geïrriteerde manier zijn ongenoegen hierover. Mijn neiging is dan om op minstens zo geïrriteerde manier te reageren en te zeggen dat hij niet moet zeuren, dat hij geen privé parkeerplaats heeft en dat hij al helemááááál niet moet zeuren omdat hij ook nog een garage met carport heeft!
Kies een andere kant
Maar nee, ik bedenk net op tijd dat ik niet mee wil met die kant. Ik kies een andere kant. “Goh dus u vindt het vervelend dat mijn auto voor uw deur staat? Ok, enne wat is daar dan precies zo vervelend aan? Oh hij hoort eigenlijk voor mijn eigen deur? O ja, ja ja, dus eigenlijk heeft u het liefst dat iedereen z’n auto voor z’n eigen deur zet? Ja dat zou prettig zijn, dat lijkt mij ook wel wat iedereen een eigen vaste parkeerplaats. U boft maar want u heeft dat eigenlijk toch? U heeft hier een eigen garage met oprit waar u uw auto neer kunt zetten.”
En volgens mij heeft u net alles geschilderd, die kleuren combinatie die u gekozen heeft vind ik heel mooi. Buurman kijkt tevreden naar zijn carport en garage en ik vind ik het tijd om afscheid te nemen. Dag buurman, fijne dag nog! En hij groet mij vriendelijk. Ik zet nog regelmatig mijn auto voor zijn deur en buurman groet mij vriendelijk als ik hem zie.
Aanspreken op positieve eigenschappen: een oefening
Ik ben dus aan het oefenen om ondanks dat iemand mij op een bepaalde kant van mij aanspreekt, toch een andere kant te laten zien. Geen eenvoudige klus, maar wel de moeite waard.
De buurman is boos op mij en spreekt een kant in mij aan die het niet goed doet, geen rekening houdt met anderen etc. Natuurlijk is mijn eerste reactie om mijzelf te verdedigen, boos te worden dat iemand mij zo ziet. Maar is het niet veel krachtiger om je gewoon niet die kant op te laten trekken en een heel andere kant te laten zien?
Kinderen aanspreken op positieve eigenschappen
Bij kinderen werkt het ook zo. Als ze worden gezien als een kind dat niet luistert, dat lastig is en vervelend doet, dan worden ze vaak op die kant aangesproken. Zij zijn nog niet goed in staat om ondanks dat een andere kant te laten zien. Als ze maar vaak genoeg als lastpak behandeld worden, hebben ze steeds minder contact met die andere kanten die ze ook wel degelijk hebben. Ze worden die lastpak!
Een mooi voorbeeld hiervan vind ik de musical Ciske de Rat. Ciske wordt door z’n moeder als rotjong gezien en ze laat geen gelegenheid voorbij gaan om hem dit onder z’n neus te wrijven. Daarmee lokt ze alleen maar negatieve reacties uit van Ciske die (onbewust) zichzelf en zijn goede kanten in bescherming neemt.
De meester van Ciske staat in die tijd, we hebben het over 19.. bekend als softie, hij wil het rietje afschaffen. Hij gaat op een heel andere manier met Ciske om, en krijgt een heel andere Ciske te zien. Een Ciske die vriendschap aangaat, die zorgzaam is voor een ziek jongetje in de klas, die plezier heeft in spelen en die kan luisteren.
Daarom daag ik iedereen die met kinderen omgaat uit om juist die kant in een kind aan te spreken die je graag wilt zien. En die het kind zelf ook zo graag wil laten zien!
Onder het motto: wat je er in stopt krijg je terug!
Auteur: Sabine Balsma
Sabine Balsma is kindertherapeute en heeft een praktijk in Hilversum. Daarnaast schrijft ze columns in de nieuwe rubriek “Help mijn kind…”.
