Suus (45) is moeder van een jongen van twaalf, Daan. Ze en haar ex-man Mark gingen vijf jaar geleden uit elkaar, na een huwelijk dat jarenlang moeizaam was. “We zijn niet met ruzie uit elkaar gegaan, maar het was ook zeker geen warme scheiding,” vertelt ze. “We probeerden het goed te doen voor Daan, met co-ouderschap en duidelijke afspraken. Dat leek in het begin te werken, maar de laatste tijd wil Daan zijn vader niet meer zien. En ik weet niet wat ik moet doen.”
Van betrokken vader naar afstand
Na de scheiding zag Daan zijn vader om het weekend en één avond in de week. “In het begin ging dat best goed,” vertelt Suus. “Mark haalde hem op, ze gingen voetballen of naar de film, en Daan kwam vaak enthousiast thuis. Maar naarmate Daan ouder werd, merkte ik dat hij steeds minder zin had om te gaan. Eerst dacht ik dat het kwam omdat hij liever met vrienden wilde afspreken, maar toen begon hij excuses te verzinnen: hoofdpijn, huiswerk, geen schone kleren.” Toen Suus hem vroeg wat er aan de hand was, kwam het eruit. “Hij zei: ‘Ik voel me niet fijn bij papa.’ Dat raakte me diep. Ik vroeg wat hij bedoelde, maar hij kon het niet goed uitleggen. Hij zei dat zijn vader snel boos werd, dat hij hem vaak negeerde of afsnauwde. En dat hij het gevoel had dat hij bij mij wél zichzelf mocht zijn, en bij zijn vader niet.”
Tussen twee loyaliteiten
Suus voelt zich verscheurd. “Ik wil mijn zoon beschermen, maar ik wil ook niet dat hij zijn vader helemaal kwijtraakt. Mark is geen slechte man. Hij is onhandig in zijn emoties, dat wel, maar hij houdt van Daan. Alleen weet hij niet altijd hoe hij dat moet laten zien.” Ze zucht. “Daan is gevoelig. Als Mark snauwt of geïrriteerd reageert, trekt Daan zich meteen terug. Hij is niet het type dat in discussie gaat. Hij sluit zich gewoon af. En dan krijg je die vicieuze cirkel: Mark denkt dat Daan hem afwijst, Daan voelt dat en trekt zich nog verder terug.”
De gesprekken die nergens toe leiden
Suus heeft geprobeerd om het met Mark te bespreken. “Ik heb gezegd dat Daan zich niet prettig voelt, dat hij misschien wat meer rust of aandacht nodig heeft. Maar Mark voelt zich dan meteen aangevallen. Hij zegt dat ik hem zwart maak, dat ik Daan tegen hem opzet. En dat is precies wat ik níet wil. Ik loop op eieren, want ik wil het contact tussen vader en zoon niet verder beschadigen.” De laatste maanden weigert Daan echter resoluut om naar zijn vader te gaan. “Hij zegt gewoon: ‘Ik wil niet.’ Soms huilt hij als het weekend nadert waarin hij eigenlijk naar zijn vader zou moeten. Dat breekt mijn hart. Maar ik weet ook dat hij oud genoeg is om zelf gevoelens te hebben. Kan ik hem dan dwingen? Moet ik dat überhaupt willen?”
Druk van buitenaf
De omgeving heeft er natuurlijk ook een mening over. “Mijn moeder zegt: ‘Hij moet gewoon gaan, dat is zijn vader.’ Een vriendin zegt juist: ‘Je moet naar je kind luisteren, hij voelt zich daar niet veilig.’ En ik sta er middenin. Ik wil niet dat Daan later zegt dat ik hem dwong om te gaan, maar ook niet dat hij spijt krijgt dat hij zijn vader uit zijn leven liet verdwijnen.” De schoolmaatschappelijk werker stelde voor om met z’n drieën te praten, maar Mark weigert. “Hij zegt dat er niks mis is, dat Daan gewoon in de puberteit zit en drama maakt. Terwijl ik voel dat er meer speelt. Daan is geen kind dat zomaar iets verzint.”
Een moeder vol twijfel
De onzekerheid knaagt aan Suus. “Soms denk ik: misschien heb ik het te veel laten gebeuren. Misschien had ik eerder moeten ingrijpen, of juist minder. Ik weet het niet meer. Elke beslissing voelt als de verkeerde. Als ik Daan dwing, verraadt hij zijn eigen gevoel. Laat ik hem kiezen, dan verlies ik de hoop dat het ooit nog goedkomt tussen hen.” De spanning is voelbaar in huis. “Als de telefoon gaat en het is zijn vader, dan verstijft Daan. Hij zegt: ‘Zeg maar dat ik geen tijd heb.’ En als ik hem dan aankijk, zie ik verdriet. Niet boosheid, maar verdriet. Alsof hij iets mist dat hij zelf niet kan benoemen.”
Hoop
Toch blijft Suus hopen dat de situatie niet definitief is. “Misschien is dit een fase,” zegt ze zacht. “Misschien heeft Daan gewoon even afstand nodig. En misschien komt Mark ooit tot het besef dat hij wat meer moet luisteren in plaats van oordelen. Want diep vanbinnen denk ik dat ze elkaar allebei missen, al durven ze het niet te zeggen.” Ze denkt terug aan een moment van een paar jaar geleden. “We waren met z’n drieën naar het strand. Daan bouwde een zandkasteel, Mark hielp hem, en ze lachten zo hard dat mensen bleven kijken. Toen dacht ik: zó hoort het te zijn. En ergens geloof ik dat dat nog steeds kan — als ze elkaar weer weten te vinden.”
Een moederhart in spagaat
Suus vecht elke dag tegen haar instinct om het voor Daan op te nemen en haar verstand dat zegt dat hij zijn vader nodig heeft. “Het is de moeilijkste balans die ik ooit heb moeten zoeken,” zegt ze. “Je wilt het juiste doen, maar wat is dat in dit geval? Is het juiste je kind beschermen, of hem leren dat relaties soms ingewikkeld zijn maar toch de moeite waard?”
Afbeelding: Freepik
Sanderien van Mul -
Luister naar je kind, niet naar de hork van je ex. Waarom twijfel je daar over? Je kind geeft overduidelijk aan wat het probleem is en je ex wuift het weg en wil niet meewerken of meedenken in een gesprek. Zo klaar als een klontje, hoor. Zo’n dynamiek is niet de makkelijkste, maar als pa het weg zet als ‘puberteit’ dan kun je er ook weinig mee beginnen. Ik zou je kind gewoon laten kiezen. Hem dwingen om naar zijn vader te gaan beschadigt ook jouw band met je kind. En ingewikkelde relaties zijn niet de moeite waard. Een relatie is een gelijkwaardig iets waar mensen normaal met elkaar kunnen communiceren en elkaars grenzen en emoties respecteren. Weigeren om ook maar een beetje moeite te doen om je kind (beter) te begrijpen, en jij wilt je zoon naar die vent ‘dwingen’ te gaan? Arm kind, want die zit er weer lekker tussenin. Een vader die constant boos wordt, snauwt en negeert, en een ruggengraatloze moeder die loopt te twijfelen. Ik zal alvast gaan sparen voor zijn therapiesessies later. Die zal hij hard nodig hebben.