Marijn: “Ik vond het heel erg dat we weinig geld hadden. Zoiets blijkt altijd lastig, maar vooral in sociale contacten tussen kinderen. Ik wilde vroeger graag ruilen met Italiaanse kinderen die veel meer kregen dan ik en die geen broer en zus hadden met wie ze alles moesten delen. Ja, vanaf dat we in Italië gingen wonen, wilde ik liever Italiaan zijn. Dat was tenminste duidelijk. Een Hollander in Italië is geen Hollander meer, maar ook geen Italiaan, want je bent anders. Je hebt twee werelden en dat lijkt rijk, maar je voelt je als kind heel verloren en gespleten tussen die twee culturen. Dat geldt des te meer als je heel armoedig woont tussen spinnen en muizen en je om je heen ziet dat Italianen hun zaakjes op een boerderij allang op orde hebben.
Gastvrij wacht vriend Paolo ons op, met koffie, een opgemaakt bed, eten. Vierentwintig uur reizen en het nieuwe vaderland verwelkomt ons. Het huis dat we nauwelijks kennen, maar dat via een telefoontje door ons gekocht is, wacht twee kilometer verder. “Ga er niet heen,” waarschuwt Paolo, zijn buik vooruit als een baken in zee. En troostend trekt hij een flesje Spumante open. Met de bubbels van deze Italiaanse champagne borrelt ineens het slechte nieuws eruit: “De katten zijn er nog. Allemaal.”
In onze boerenhoeve huizen nog zestien poezen, die we niet op de koop wilden toenemen. We hadden dat nadrukkelijk in het kattebelletje vermeld waarmee we ons akkoord verklaarden met prijs en voorwaarden voor de aanschaf. Alles was goed, Anna en Eros mochten nog minstens een jaar op ons grondgebied vertoeven, het recht van overpad, het verbod om te bouwen, overname van de pachtende boer, wij konden ons overal in vinden. Als we echter die piesende overal doorheen kruipende zwerfpoezen maar niet meer op het erf zouden aantreffen. En nu zijn ze daar dus. Tweeëndertig kattenogen die ons in de nacht op het terras aanstaren, kletterende vuilnisemmers, rammelende dakpannen, een kat hoeft niet in het nauw te zitten om rare sprongen te maken.
Schoonmaken
De bewoners van het Toscaanse vestingstadje weten ervan en kijken ons poeslief aan: “Sorry wij komen voorlopig niet bij jullie eten, ja die stank hè?” De grofste oplossingen worden aangedragen als wij eenmaal genesteld zijn in ons Katshuis: de ene Italiaanse vriend haalt met veel misbaar zijn geweer te voorschijn en doet voor hoe hij ze zou kunnen afschieten, als hij het durfde natuurlijk. Een ander bromt dat we elke gast na een gezellig avondje zo’n schattige schurftige poes dienen mee te geven als Hollandse attentie. Bij dit alles prikken echter vooral de ogen van de vorige eigenaresse in ons geweten. Ze houdt van de beestjes, kent al hun namen, ruikt precies wie Polletje is en waar Doebie zijn drolletje heeft gedraaid. We kiezen dus voor een propere oplossing: schoonmaken. Zonder elektra, riolering, telefoon, alleen koud water. Nou helpt dat laatste prachtig tegen binnendringende beesten, dus met teilen vol hebben we al gauw het nieuwe spel bedacht ‘Kat in het bakkie’. Na liters Ajax, Jif en Dreftsopjes, begint de lucht al aardig op te klaren en komen zelfs de eerste gasten controleren of er in de rustieke ambiance te eten valt. ‘Genoeg’ zou ik willen zeggen, maar zelfs dat dien ik voorzichtig te stellen. Want nu alle katten geweerd worden, blijkt de pasta door muizen aangevreten. De lieve velddiertjes vluchten voor de vijand buiten en nestelen zich in ons fornuis, knabbelen op kasten, knagen aan mantelpakjes van Dior. Zelfs op mijn nachtkastje vind ik de volgende ochtend mijn haarspeld van brooddeeg in karteltjes terug.
Vergif
Zelfs voor de grootste dierenvriend ligt ergens een grens. Als we de katten niet kunnen afmaken, dan moeten de muizen maar het loodje leggen. Met zwaar geschut: vergif. De meneer van de schoonmaakmiddelenwinkel – ja de Italianen hebben nog ware speciaalzaken – schudt meewarig het hoofd. Wat een smerige stadse oplossing. Nee, de Toscaner kent naast het traditionele valletje, dat bij ons altijd verkeerd valt, slechts één probaat middel: lijm. Hoe werkt dit? Men neme een krant, smeert het plaksel in een vierkant, legt in het midden een lekkernij, wacht tot de klant zich aandient en met pootjes gierend afremt vlak voor het stukje kaas. Dan moet men toeslaan, letterlijk.
Vijfentwintig dagbladen wachten de eerste nacht om als uitgelezen lokmiddel te dienen. Wij wachten mee. Niente, oftewel niets. In alle vertrouwen dat ‘het muisje plak je, hop ik pak je’ ons wel zal wekken, zinken we oververmoeid van alle huismuiselijke spanning in een diepe slaap. Ja hoor, een bewegende krant wekt ons. Hij schuift voor de drempel van de slaapkamerdeur. “Dat is een taaie,” roept mijn slaperige echtgenoot. “Die gaat met de hele krant aan de haal.” Angstig turen we door het deurgat. De klink beweegt. Zou het een kat zijn, met hele hoge pootjes?
De deur vliegt open. Een pantoffel draait aarzelend de hoek om, met een slepend journaalverslag eraan vast. “Pap, ik heb een krant gevangen,” roept Marijn van vijf, telkens schuddend met zijn sloffen om het papier te verwijderen.
Een aantal schoeisels van de familie verder begrijpen we dat de grond niet de vaste bodem voor onze muisjes moet zijn. Zij dansen op tafel, dus daar ligt vanaf nu hun balvloertje. En ja hoor, het werkt. Gepiep, geritsel en per nacht springt manlief zo’n vijf keer uit de veren om een ferme klap met de haardschep uit te delen. Het vuur brandt dag en nacht, zodat de crematoriumservice een etmaal lang draait.
De eerste keer draait onze maag om bij de muizenmoord. Maar na een paar dagen kunnen wij spreken van een ‘linkerhandje’. De gecultiveerde mens keert snel terug naar de natuur, uit zelfverdediging.
Staartje
Onze muisjes hebben echter nog een staartje. Wij vergeten dat de Hollandse vrienden niet zijn meegegroeid in deze volkerenmoord. Een familielid dat midden in het jachtseizoen arriveert, vraagt verschrikt wat er allemaal pluist in ons huis. “Ik hoor geritsel en ineens een harde slag, wat kan dat zijn, die poezen van jullie?”
“Och nee, dat waren een stel muizen op een oude krant,” meld ik met de droogheid van Dorus die twee motten in zijn oude jas zingend afdeed. “Gadverdamme” of “Zijn jullie barbaren geworden?” luidt de reactie uit een wereld, waarin de kaas in cellofaan wordt opgediend en de muizen dus het liefst in zichzelf vernietigende plastic zakjes geruisloos dienen te verdwijnen. Andere welgemeende beestachtige berispingen komen neer op het nemen van een poes.
De nacht dat een soort rat genoeglijk ons laatste zakje Haagse Hopjes wegkaant en met hoge poten over de lijm heenstapt, is een legendarische in onze muizenjacht. Een woedende echtgenoot smeert de lijm in felle cirkels om het beestje heen, dat voor onze ogen het vignetje van Rademakers terzijde schuift. Hij heeft geen last van tandplak. Ik wel van keukenkastjes en broodplanken die nog maanden kleven van de druipende lijmstrepen. Kortom, er komt een binnenpoes die de muizen weer naar buiten moet jagen of lijmloos mag opsouperen. Onze Hollandse vrienden halen opgelucht adem: de zwiepende haardschep hangt weer gewoon bij de kachel en zoeft niet meer over hun hoofd in het holst van de nacht. En ook de hele Italiaanse omgeving knikt tevreden: zie je dat die buitenlanders na alle ingewikkelde omwegen toch naar uiterst simpele uitgangspunten terugkeren?
Eigen poes
Ons eigen poesje krijgt een training met balletjes en vliegende veertjes, opdat hij achter elk piepje en pootje aan zal vliegen. Het knaagloze tijdperk is ingeluid. De poes waakt over ons en onze kinderen, wacht op de vijand. Die komt, op een goede nacht. Tijdens het getrip naar de broodtrommel moet de felle haat opgevlamd zijn bij ons eigen huisdier. Er schijnt op dat moment een overkapping van een fornuis gedemonteerd te zijn, die vervolgens op een cassettedeck viel, die daarna een paar dekschalen meesleurde en tegen een schemerlampje stuiterde.
De ravage is ongekend. Buurvrouw Brunella, door ons liefdevol in ‘Nel’ omgedoopt, komt deze ochtend een schaal gebakjes brengen en vraagt verwonderd of we aan het verhuizen zijn. Ik knik verwezen vanaf een stoeltje dat tot mijn verwondering nog op zijn poten staat: “De kat, een muis …”
Ze haalt haar schouders op: “O dan is het goed. Ik dacht even dat jullie het nu al opgaven.” Als ze al kwetterend in een ochtendmelodie van Italiaanse volzinnen verdwenen is, dreunt de opmerking nog aardig door in mijn keuken. Opgeven, wat precies? Het avontuur van in Italië wonen is een soort kat- en muisspel, waarbij wij als gezin soms het gevoel krijgen dat we een stuk Hollandse kaas zijn, dat door de een belaagd wordt en door een ander verdedigd. Want hoe leg ik al die vrienden hier uit dat er niets meer te lachen valt als het halve huis nu al naar de Filistijnen gaat? Dat hoeft echter niet, want een Italiaan begrijpt gelukkig stilzwijgend meer dan hij zeggen kan. Een uurtje later belt buurvrouw op: of we ’s avonds komen eten.
Buurman
Bij onze binnenkomst staat buurman grijnzend achter de kookpitten: we eten gebakken kat vanavond, of willen jullie liever een gestoofd muisje? Na alle geintjes over en weer spreekt hij ons bij het dessert serieus toe: “Weet je wat het met jullie is? Je wilt te tolerant zijn, niemand voor het hoofd stoten. Geen enkele Italiaan accepteert zoveel zwerfdieren van een ander op zijn erf. Maar ja, Hollanders zijn nu eenmaal gastvrij hè, zelfs al gaat het ten koste van hun vrijheid.”
“Dus?” vraag ik met bonzend hart, wachtend op het eureka. Buurman Giorgio, omgedoopt tot Sjors in onze Hollandse kolonie, glimlacht: “Blijf maar wie jullie zijn, want zulke leuke buren hebben we nog nooit gehad.” Wij hebben slechts één reactie: ontroering, muisstil.
Iedere twee weken wordt er een hoofdstuk uit ‘Ciao buurman!’ op de site van Damespraatjes geplaatst. Deze week aflevering 2.
Renée de Haan woont samen met haar man Matthijs Pronker, zonen Marijn
en David en dochter Marije vanaf 1993 in Volterra. Zij is journalist en
publiceert regelmatig in diverse vakbladen. Zij is ook de schrijfster
van ‘To en Ko’.
In 2008 is haar boek ‘Ciao Buurman!’ uitgekomen, waarin ze vertelt over
haar belevenissen in dat eerste jaar in Italië. Bij ieder hoofdstuk
geeft een van de gezinsleden een kijkje vanuit nu naar wat er in dat
hoofdstuk gebeurt.
Belangstelling? Voor de lezers van Damespraatjes geldt een speciale
aanbieding. Via de website www.ciaobuurman.nl kunt u mbv het
bestelformulier het boek met cd bestellen voor slechts 10 euro. Doen!
