Kim: “Onze zoon nam een tussenjaar, zonder dat we dat wisten”

“Ik weet nog precies hoe trots ik was toen Jurgen zijn vwo-diploma in ontvangst nam. Hij droeg een net overhemd, had zijn haar voor de gelegenheid gekamd, en gaf zijn mentor een hand met een volwassen glimlach. We stonden met een bos bloemen te zwaaien. Dit was het moment waar we jarenlang naartoe hadden gewerkt: de start van zijn toekomst.” Kim (47) lacht wrang. “We maakten plannen. Hij zou naar de universiteit in Groningen gaan, sociologie studeren. We kochten samen borden en pannen, zijn vader hielp hem met het in elkaar zetten van een IKEA-bureau voor op zijn kamer. Het voelde alsof we hem met liefde de wereld in duwden. Alleen… hij ging nooit naar de universiteit.”

Alles leek normaal

De eerste maanden viel Kim niets bijzonders op. “Hij appte af en toe, vertelde over colleges, de introductieweek, hoe hij moest wennen aan op zichzelf wonen. We geloofden hem, waarom zouden we dat niet doen?” Wat ze nu pas beseft: hij was ook vaak thuis. “Hij zei dan dat hij even een weekendje terugkwam, of een extra lange herfstvakantie had. Hij werkte af en toe in een koffiezaakje hier in het dorp, maar zei dat het een bijbaan was.” Lionel, Kims man, had soms zijn twijfels. “Hij vond Jurgen wel érg vaak ontspannen. Nooit stress, nooit iets over tentamens. Maar ik wuifde het weg. ‘Misschien gaat hij er gewoon goed mee om’, zei ik. ‘Niet iedereen hoeft overspannen te raken van een paar studiepunten.’”

De waarheid komt boven tafel

Pas in juni viel het kwartje. “We zaten in de tuin en ik vroeg hoe zijn tentamens waren gegaan. Hij keek me even aan en zei toen: ‘Mam, ik moet je wat vertellen’. Zijn stem trilde. En ineens wist ik het. Hij zei: ‘Ik heb dit jaar helemaal niet gestudeerd.’” Kim voelde de grond onder zich wegzakken. “Hij vertelde dat hij zich nooit had ingeschreven. Dat hij er de zomer na zijn examen achter kwam dat hij helemaal geen zin had in studeren. Dat hij toe was aan vrijheid. Aan werken, reizen, niets moeten. Maar dat hij geen zin had in ‘gezeur en discussies’, dus had hij alles verzwegen.”

Ik ben nog nooit zó boos geweest

“Ik was in shock. En daarna woest. Niet omdat hij een tussenjaar had genomen – dat mag, dat kan. Maar omdat hij ons een jaar lang heeft voorgelogen. Lionel liep letterlijk de tuin uit van boosheid.” De dagen daarna was het ijzig in huis. “Ik voelde me verraden. Dit is niet alleen een leugen, dit is maandenlang toneelspelen. Ik vroeg me af: wie is hij? Heb ik hem zo slecht gekend?” Jurgen sliep die nacht niet thuis. “Hij wilde ons ruimte geven, zei hij. Alsof hij degene was die gekwetst was.”

We zagen hem gewoon werken, en dachten: wat knap

Wat het extra pijnlijk maakte, is dat Kim en Lionel juist trots waren geweest. “We zeiden tegen elkaar: ‘Wat goed dat hij naast zijn studie ook werkt. Dat hij zijn geld verdient. Dat hij zelfstandig wordt.’ Nu weet ik: hij werkte fulltime in dat koffiezaakje, ging op stedentrip met vrienden, had alle tijd van de wereld. En wij? Wij dachten dat hij op colleges zat.” Kim denkt terug aan december. “Hij kwam thuis met kerst en gaf me een armband. ‘Dit heb ik gekocht van mijn opgespaarde salaris,’ zei hij. Ik kreeg tranen in mijn ogen. Wat ik niet wist, is dat hij geen studiekosten had, geen boeken had gekocht. Hij leefde vrij, op onze kosten.”

Waarom zei hij niets?

Later probeert Kim te begrijpen waarom Jurgen dit zo heeft aangepakt. “Hij zei dat hij bang was voor onze teleurstelling. Dat hij dacht dat we hem toch zouden dwingen te gaan studeren. Dat hij het gevoel had dat hij even moest ademen na de middelbare school.” “Maar ik had zoveel liever gehad dat hij ons de waarheid had verteld. We hadden er echt wel over kunnen praten. Misschien waren we eerst boos geweest, maar dan hadden we hem kunnen begeleiden. Hem kunnen helpen om structuur aan te brengen in dat tussenjaar.”

Toekomstplannen en beschadigd vertrouwen

Het goede nieuws: Jurgen gaat in september alsnog beginnen aan zijn studie. Hij heeft zich nu écht ingeschreven en is actief bezig met voorbereiding. “We hebben zijn inschrijving samen gedaan. Gewoon, om zeker te weten dat het nu wél klopt,” zegt Kim met een klein lachje. Toch blijft het lastig. “Ik vertrouw hem niet meer zoals eerst. Als hij nu zegt dat hij iets gaat doen, check ik het meteen. En dat voelt naar. Want ik wil geen politieagent zijn in het leven van mijn eigen kind.”

Oude pijn, nieuwe grenzen

Kim en Lionel hebben besloten dat Jurgen voortaan zijn eigen rekeningen betaalt. “We willen hem steunen, maar hij moet ook voelen dat keuzes gevolgen hebben. Hij heeft onze goedgelovigheid gebruikt, daar zijn we heel duidelijk over geweest. We willen niet dat hij denkt dat dit normaal is.” Tegelijkertijd probeert Kim ruimte te houden voor mildheid. “Hij is jong. En eerlijk is eerlijk: hij heeft zijn tijd niet verspild aan drank en chaos. Hij werkte, hij heeft zichzelf beter leren kennen. Maar het is de manier waarop… daar zit de pijn.”

Afbeelding: Freepik