Indrukwekkend, herkenbaar. Bij het lezen van het boek Leven tot elke prijs, zie ik als kind van de zestiger jaren, beelden op mijn netvlies verschijnen van een moeder die netjes aangekleed, met een schort ter bescherming, het eten bereidt in een eenvoudige keuken. Pannen op het vuur, een appeltaart in de oven of rond de kerstdagen grote hompen deeg en meters worst om de overheerlijke Brabantse worstenbroodjes te bereiden. Zelfs als kind voelde ik de druk om het leven zo geordend mogelijk te laten verlopen.
Hoe treffend beschrijft Kristina Sandberg het leven van een Zweedse huisvrouw in het boek Leven tot elke prijs. Het kost me eerst nog wat moeite om in het verhaal te komen, maar na een bladzijde of tien grijpt het me aan omdat ik de worsteling zie van de jonge huisvrouw Maj, die krampachtig probeert grip te houden op haar leven en zich continu de vraag stelt wat haar positie binnen het gezin en de samenleving is. De soms moeizame relatie met haar kinderen, de zorgen over het alcoholisme, de werkloosheid en het overspel van haar man Thomas, de financiële situatie en de vragen omtrent de sociale omgang met familie, vrienden en kennissen, grijpen me soms naar de keel. De vragen die Maj zich zelf stelt ten aanzien van de opvoeding van haar kinderen en hoe ze zich ten opzichte van hen moet opstellen. Bemoeizuchtig of juist terughoudend. En dan haar streven naar perfectie in haar huishouding, haar kookkunsten en haar uiterlijk. Altijd moet alles goed verzorgd zijn.
Er zijn vandaag de dag nog steeds vrouwen die hiermee worstelen, ik denk dat het van alle tijden is. Wel met dit verschil dat emancipatie de positie van vrouwen in het gezin heeft veranderd.
De schrijfster gebruikt niet meer woorden dan nodig om een situatie te beschrijven en door de gedachten van de personages in cursief te zetten, wordt het mogelijk om je te verplaatsen in Maj of Thomas. Het boek geeft de lezer een kijkje in de Zweedse samenleving van de 50-er en 60-er jaren, die veel overeenkomsten vertoont met die van ons in die periode, waardoor het heel herkenbaar is. We kunnen het ons nu bijna niet meer voorstellen, maar er golden in die tijd andere normen in de sociale omgang en de manier waarop visite werd ontvangen. En ook de rolverdeling binnen het huwelijk. Al werd in Zweden wel een beroep gedaan op vrouwen om deel te nemen aan het arbeidsproces.
Bij sommige fragmenten zou ik zelf bijna Maj kunnen zijn. Ik voel haar twijfels, haar onvermogen, haar onzekerheid, gevoelens die elke moeder kent als het om de opvoeding van je kinderen of je huwelijk gaat. Het boek heeft met recht de eer gehad om boek van de maand te zijn in DDWD.
Titel: Leven tot elke prijs
Auteur: Kristina Sandberg
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
Prijs: € 24,99 en als e-book € 10,99
BESTEL DIT BOEK OP BOL.COM
Lisanne Teeuwen (55), moeder van twee volwassen dochters, leerkracht Taalklas op een basisschool, (inval)leerkracht basisonderwijs en daarnaast nog steeds op zoek naar die ene uitdagende, bij haar talenten passende baan. Een veelheid van passies en hobby’s maken dat ze zich geen seconde verveelt. Op sportief gebied: wandelen, fietsen en roeien. Creatief: kleding maken. Cultureel: museumbezoek en kunstgeschiedenis. Ontspanning: veel lezen, schrijven, muziek en puzzelen. Een boogschutter ten voeten uit.
