Een volle zaal. Tweehonderd hoofden zijn gericht op jou. Je voelt je hartslag in je keel. Terwijl je toch al eerder voor groepen hebt gestaan. Je zenuwen lijken met je aan de haal te gaan. Wat kun je doen met zenuwen die je vlak voor je presentatie of speech overvallen omdat je voor een grotere groep staat dan je gewend bent? Daarover gaat dit artikel.
Laatst belde Roy voor een telefonische coaching. “Ik heb vreselijk last van zenuwen en jij kunt mij daar vast vanaf helpen.” Of ik nog snelle tips heb voor zijn spreekangst. Roy presenteert regelmatig, maar dit keer bestaat het publiek uit zo’n 200 mensen en normaal spreekt hij voor groepen van maximaal 40 personen. Hij zegt dat hij daarom voor het eerst last heeft van spreekangst en over twee dagen is het al zover.
“Komt die angst nu pas op?” Vraag ik hem. Nee, de spanning neemt al dagen toe en nu is het zo heftig dat hij diarree heeft. Letterlijk ‘hoge nood’ dus. Het komt vaak voor dat sprekers die menen nooit (echt nooit) last te hebben van zenuwen, al ruim voor een presentatie wel degelijk een aanrollend en stijgend spanningsniveau hebben. Vooral als de context van de speech een andere is dan waar ze bekend mee zijn. Ze drukken de spanning weg door het er maar niet over te hebben of in zichzelf te ontkennen. Dit kan grote gevolgen hebben voor het moment suprême. Bij het aanbreken van het eerste spreekmoment stijgt de adrenaline nog eens extra met allerlei ongewenste fysieke symptomen als gevolg.
Het is belangrijk te leren om in een vroeg stadium spanning te onderkennen en daar uiting aan te geven. Je kunt pas jezelf leiden als je zelfbewust bent. Dit vraagt om een ander proces dan tips en trucs toepassen. Die les knoopt Roy in zijn oren voor een volgend keer. Hij is geschrokken van zichzelf en wil in de nabije toekomst hier verder met me aan werken. Zo’n verrassing wil hij nooit meer.
Voor nu is het besef voldoende dat alleen hijzelf de sturing kan organiseren die nodig is om de toespraak te houden. Als een klein kind wil hij zich daarom laven aan de tips die hem NU moeten redden en hij wil ALLE tips die ik heb! Met deze paniek krijgt hij juist minder adviezen. Het bewust toepassen van allerlei instructies aan jezelf in een angstige situatie, is al een hele opgaaf. De kunst is om je dan juist te beperken tot dat wat haalbaar is. Dan kan het resultaat kan opleveren.
1) Om te beginnen is het effectief om je gedachten te onderzoeken die de grootste spanning opleveren. Bij een groter publiek zijn dit vaak gedachten die ongelijkwaardigheid uitdrukken (ik ben alleen, zij zijn met velen). Ze zijn onhandig en niet nodig. Pure energieverspilling. Ze verdienen je aandacht niet. Vervang ze door gedachten die een gelijkwaardigheid met je toehoorders uitdrukken. Voel maar eens het verschil tussen: “Zitten al die mensen wel op mij te wachten? Als die massa maar niet ziet dat ik zenuwachtig ben” -en- “Ik mag mijzelf en mijn verhaal zo dadelijk neerzetten voor veel mensen die hier wat aan hebben, ik voel adrenaline in mijn lijf en dat mag.”
2) Beschouw die massa van zoveel mensen als vele losse ‘relaties’ die je kunt aangaan. Roy geeft toe dat ie in één op één situaties geen diarree krijgt van de zenuwen. Even echt de aandacht voor elk individu dat je aankijkt. Energie volgt je aandacht. Er ontstaat vanzelf contact met je publiek waar je ontspanning in vindt. Diezelfde middag nog kan Roy dit oefenen in een vergadering die hij voorzit. Telkens met één iemand zijn terwijl je spreekt.
De dag na zijn toespraak belt Roy spontaan op; de tips maakten een wereld van verschil. Hij is tevreden. Onhandige gedachten vervangen, geeft rust en in stilte voor publiek beginnen helpt je om je aandacht te mobiliseren. Als ik hem vraag naar zijn grootste winstpunt zegt hij; “zo’n groot publiek is eigenlijk je grootste vriend, ik kan daar nog meer gebruik van maken. Dat principe van één op één met iemand zijn uit je publiek was voor mij een ware eyeopener. Het werkte enorm ontspannend!”
Lianne Ebbinkhuijsen begeleidt ondernemende professionals om met spreken en presenteren expertstatus en klanten te krijgen.
